Η υπέροχη Κοινωνία της Μοναξιάς με τον Θεό.

«…Αλλά, χωρίς παραβολή δεν τους μιλούσε∙ όμως, ιδιαίτερα εξηγούσε στους μαθητές του τα πάντα». Μάρκος 4:34.

Η μοναξιά μέσα στο πλήθος των ανθρώπων είναι τρομακτική. Παγώνει την καρδιά η θλιβερή διαπίστωση ότι, ενώ τόσοι περιφέρονται γύρω μας, ουσιαστικά δεν υπάρχει κάποιος/α, για να σταθεί συνοδοιπόρος και συμπολεμιστής μας στα μονοπάτια και στις μάχες της ζωής μας. Όσο πιο πολλοί μας περιτριγυρίζουν, που, όμως δεν μπορούν ή δε θέλουν να ακουμπήσουν με κατανόηση και διάθεση συμπαράστασης στις έγνοιες και στους καημούς μας, τόσο πιο σπαρακτική η οδύνη της μοναξιάς, και τόσο πιο βαθιά η πληγή μέσα μας από τη συνειδητοποίησή της και τη βίωσή της. Γιατί η μοναξιά πονά τόσο ανελέητα την ανθρώπινη καρδιά; Δεν έχουμε πλαστεί για να ζούμε μόνοι μας, να αναπτυσσόμαστε μόνοι μας και να ονειρευόμαστε μόνοι μας. Όταν μπορούμε να κοινωνούμε τα όνειρα και τα σχέδιά μας, να μοιραζόμαστε τις πίκρες και τις ενδόμυχες λαχτάρες μας με κάποιο πρόσωπο, που είναι πρόθυμο να ακούσει, να συμπονέσει, να στηρίξει, τα βάρη της ζωής μας γίνονται πιο υποφερτά και η ψυχή μας ενθαρρύνεται, εμψυχώνεται και παρηγορείται. Τίποτα δεν μπορεί να βρεθεί για να υποκαταστήσει τη ζεστασιά που προσφέρουν σε μια μοναχική ψυχή τα σπλάχνα των οικτιρμών, και της θερμής αγάπης μιας άλλης ψυχής.

Όσο, όμως, η μοναξιά μέσα στο συνωστισμό των μεγαλουπόλεων, και στην πολύβουη καθημερινότητα, στήνει παγίδες και αλλοτριώνει την ψυχή μας, η μοναξιά με τον Θεό αποδεικνύεται πολύτιμο εργαλείο για την πνευματική μας αύξηση. Ωστόσο, το περίεργο είναι πως τα μαθήματα αυτής της μοναξιάς, όχι μόνο δεν τα επιδιώκουμε, αλλά επιπλέον τα φοβόμαστε, γιατί αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε αυτά που θα μας αποκαλύψουν. Στην περικοπή μας διαβάζουμε ότι ο Ιησούς Χριστός, αν και είχε επιλέξει την οδό των παραβολών για να διδάξει τις Αρχές της Βασιλείας των Ουρανών στον λαό, είχε μέσα Του τη μεγάλη λαχτάρα να εξηγεί περαιτέρω όλα τα μηνύματα των παραβολών στους μαθητές Του. Και αυτές τις εξηγήσεις δεν τις έκανε μέσα στη βιασύνη και την προχειρότητα των τυχαίων στιγμών της καθημερινότητας, αλλά στις ιδιαίτερες και τόσο πολύτιμες στιγμές που φρόντιζε να εξασφαλίζει με τους μαθητές Του. Ήταν αυτές ακριβώς οι προσωπικές και τόσο μοναδικές στιγμές που έκαναν τόσο οικείο τον Ιησού στα μάτια των μαθητών Του, και σφυρηλατούσαν έναν πανίσχυρο Δεσμό ανάμεσά τους. Μέσα από αυτές τις στιγμές, οι μαθητές καλούνταν να εμπεδώσουν βαθύτερα τις πνευματικές αλήθειες, αλλά και να εξιχνιάσουν, όσο αυτό τους ήταν εφικτό με την ανθρώπινη διάνοιά τους, τον πλούτο και το βάθος του Μεγαλείου που ξεχυνόταν από την Προσωπικότητα του Ιησού Χριστού.

Άραγε, υπάρχουν τέτοιες στιγμές στην προσωπική μας Σχέση με τον Σωτήρα μας; Μήπως η πνευματική μας ζωή αναλώνεται στην προσπάθεια να προσφέρουμε Έργο για Εκείνον, ή στην επιθυμία να είμαστε τέλειοι για χάρη Του και έχει παγώσει η λαχτάρα μας να Τον γνωρίσουμε βαθύτερα, μέσα από την επιδίωξη να μείνουμε μόνοι μαζί Του; Μόνο Αυτός και εσύ, μόνο Αυτός και εγώ, μόνο η απεραντοσύνη της Πανάγαθης Φύσης Του, και το πεπερασμένο της δικής μας διάστασης. Στ’ αλήθεια, πόσο συγκλονιστικές μπορεί να είναι αυτές οι στιγμές, πόσο φορτωμένες από θεϊκές αποκαλύψεις και υπέροχα περάσματα της Ουράνιας Δόξας στη θνητή μας φύση! Αξίζει να τις στερηθούμε, όταν μέσα σε αυτές υπάρχουν ολόκληρα κομμάτια Ουρανού, που μπορούν να μεταμορφώσουν την καθημερινότητά μας με τους πιο θαυμαστούς τρόπους;

Ο Κύριός μας δε θέλει να υποφέρουμε από ανθρώπινη μοναξιά. Είναι ο Στοργικός Θεός που είπε πως «δεν είναι καλό ο άνθρωπος να είναι μόνος» Γένεση 2:18, και είναι το Φιλεύσπλαχνο Εκείνο Πρόσωπο που κατοικίζει στη ζεστασιά της τρυφερής Παρουσίας Του κάθε μεμονωμένη ψυχή. Ωστόσο, ακόμα και αν η Σοφία Του εφευρίσκει τρόπους για να μας ανακουφίσει από τον πόνο της ανθρώπινης μοναξιάς, δεν επιθυμεί να κάνει το ίδιο με την Κλήση Του να μείνουμε μόνοι μαζί Του. Δε θέλει να περιορίσει ή να εξαφανίσει τις ιδιαίτερες στιγμές μαζί μας, αλλά αντίθετα λαχταρά να εκτείνει τα όριά τους στη ζωή μας, ώστε να ανακαλύψουμε και να απολαύσουμε νέους τρόπους για να είμαστε δικοί Του και Εκείνος Δικός μας. Δε θέλει να φοβόμαστε αυτές τις στιγμές, γιατί είναι σε αυτές ακριβώς που θα μας ερμηνεύσει τις καταστάσεις της ζωής μας, θα αναλύσει την κάθε λεπτομέρεια της ψυχής μας, και θα απλώσει το διαυγές και τέλειο Θέλημά Του για όλα τα πεδία του αγώνα μας.

Ίσως, πιστεύουμε ότι δεν τις έχουμε ανάγκη αυτές τις στιγμές. Ίσως, θεωρούμε ότι έχουμε κατακτήσει έναν αξιοζήλευτο βαθμό αυτογνωσίας, επειδή διαβάζουμε τόσα πνευματικά βιβλία, και ακούμε τόσο εμπνευσμένα κηρύγματα. Ακριβώς όμως επειδή τα νομίζουμε όλα αυτά, έχουμε απεριόριστη ανάγκη, και ας μην την έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει, να βρεθούμε στην προσωπική μας μοναξιά με τον Θεό. Ακόμα και αν δεν τολμούμε να το ομολογήσουμε λόγω επιφανειακής θεοσέβειας, ίσως οι κατάρες της αλαζονείας και αυταρέσκειας στοιχειώνουν την πνευματική μας ζωή, ώστε να μη θέλουμε, να μην επιδιώκουμε να ακούσουμε στη μοναξιά μας με τον Θεό αυτά που έχει να μας πει. Ίσως, θεωρούμε πως η χριστιανική ζωή εξαντλείται στο ζήλο να μαρτυρήσουμε το Όνομα του Χριστού, ή σε ένα συνεχή αγχωτικό μονόλογο εκ μέρους μας, με τον οποίο απλώς ξεχειλίζουμε τα εσώψυχά μας στον Θεό, χωρίς ποτέ να Του δίνουμε χώρο και χρόνο να μοιραστεί μαζί μας τη Δική Του Άποψη για όσα Του εμπιστευτήκαμε. Κι’ όμως! Πόσα βάρη θα σηκώνονταν από την καρδιά μας, και πόση δύναμη θα στερέωνε τα βήματά μας με την απόφασή μας να μείνουμε μόνοι μαζί Του, ώστε Εκείνος να πλημμυρίσει όλη την ύπαρξή μας με την υπέροχη Παρουσία Του.

Κάποιες φορές, το Κάλεσμα του Θεού να μείνουμε μόνοι μαζί Του, μπορεί να γίνει στον καιρό της ευρυχωρίας μας. Τότε, ο Κύριός μας, μέσα στο πλήθος των πνευματικών επιτυχιών, στη θαλπωρή της οικογενειακής ζωής, ή στην ικανοποίηση της επαγγελματικής μας προόδου, μας καλεί να αξιολογήσουμε τις ευλογίες που μας χαρίζει από την Οδό όχι της τυπικής ευγνωμοσύνης, αλλά της στενότερης εξοικείωσης. Αυτή η Κοινωνία της βαθιάς και κραταιάς αγάπης με τον Θεό, μπορεί να γίνει βίωμά μας, μόνο όταν επιλέγουμε να περνούμε χρόνο μαζί Του, με την προσευχή, τη μελέτη, την περισυλλογή. Κάποιες άλλες φορές, ο Θεός μπορεί να μας καλέσει σε απομόνωση μαζί Του, αξιοποιώντας τους καιρούς των δοκιμασιών μας. Η θλίψη, ο πόνος, η προδοσία, η αδικία, η απογοήτευση, η διάψευση μιας προσδοκίας, η ταραχή σε μία σχέση ή κάποια ασθένεια, δεν έρχονται ποτέ τυχαία στη ζωή μας. Είναι τα απαραίτητα εργαλεία της Παιδείας του Υψίστου, και μπορούν να λειτουργήσουν προς όφελός μας, από τη δική μας επιλογή να διδαχθούμε από τον Θεό, και να κατανοήσουμε το Θέλημά Του, στις ώρες της μοναξιάς μας μαζί Του. Σε αυτές τις ώρες, κατανοούμε καλύτερα το χαρακτήρα μας, εντοπίζουμε τις ‘ρωγμές και τις αιχμές’ που ευθύνονται για τις διαρροές στην πνευματική μας ζωή, και αποκτούμε μια καθαρότερη αντίληψη για αυτό που ο Θεός επιθυμεί να είμαστε για Εκείνον, για τους άλλους και για τους εαυτούς μας. Σε αυτές τις ώρες, που δεν μπορεί να τις συναγωνιστεί σε αξία καμία άλλη θρησκευτική πρακτική, ο Θεός ξεδιπλώνει μπροστά μας τα ενδόμυχα του νου και της καρδιάς μας, και μας αποκαλύπτει προδιαθέσεις και συμπεριφορές που μας στερούν τα κάλλιστα του Θεού, και καθηλώνουν την πνευματική μας ζωή στη μιζέρια και το μαρασμό. Σε όποια φάση και αν βρίσκεται η ζωή μας, καλή ή κακή, δε μας ωφελεί να αντιμετωπίζουμε με δυσπιστία το Κάλεσμα του Θεού να βρεθούμε μόνοι μαζί Του, ούτε να αφήνουμε τα χρόνια της πνευματικής μας ζωής να δαπανώνται σε θορυβώδη ερωτηματικά, επιπόλαια συμπεράσματα και αντιφατικές ερμηνείες των δοκιμασιών μας, όταν ο Κύριός μας είναι τόσο Πρόθυμος «να μας εμπιστευτεί το απόρρητό Του» Ψαλμός 25:14, για όλους τους αγώνες της ζωής μας...

Το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων.

«Διότι παιδίον εγεννήθη εις ημάς, υιός εδόθη εις ημάς∙ και η εξουσία θέλει είσθαι επί τον ώμον αυτού∙ και το όνομα αυτού θέλει καλεσθή Θαυμαστός, Σύμβουλος, Θεός Ισχυρός, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος, Άρχων ειρήνης». Ησαίας 9:6.

Τι σημαίνει για τον καθένα από εμάς η λέξη Χριστούγεννα; Στην απλούστατη ερμηνεία της, παραπέμπει στην εορτή της Γέννησης του Ιησού Χριστού. Σε μία πιο προσωπική ερμηνεία, παραπέμπει σε μνήμες από ευτυχισμένα ή στερημένα παιδικά χρόνια, στην ανάγκη εκπλήρωσης απωθημένων επιθυμιών, ή και στην πολυπόθητη ανάπαυλα από τα βάρη της καθημερινότητας των ενηλίκων. Όμως, τι σημαίνουν πραγματικά τα Χριστούγεννα, στην εσώτατη και πιο πνευματική τους διάσταση, δηλαδή στην αληθινή τους διάσταση; Αν δεχτούμε πως Αυτός που γεννήθηκε σε μία φάτνη, ταπεινός και πτωχός, ήταν και είναι ένας αληθινός Θεός, τότε σίγουρα, αυτό αξίζει να αλλάζει μια για πάντα και για πάντα τις ζωές όλων μας. Αν Αυτός που γεννήθηκε ήταν όντως Ένας Ισχυρός Θεός αιώνιας Αγάπης, τότε χωρίς αμφιβολία, θα πρέπει να έχει λόγο, τον πρώτο λόγο, στο πώς οι άνθρωποι επιλέγουν να Τον τιμήσουν. Αξίζει αυτά τα Χριστούγεννα να κάνουμε μια ανατομία στον τρόπο που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος τα Χριστούγεννα, αλλά και στο πώς θα ήθελε να τα αντιμετωπίζουμε ο Θεός.

Οι περισσότεροι άνθρωποι των δυτικών κοινωνιών, σκεπτόμενοι τα Χριστούγεννα, ανυπομονούν για τον ερχομό τους, ίσως γιατί θεωρούν πως, κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαπενθήμερης ανάπαυσης, θα βιώσουν και θα απολαύσουν όλα όσα βαθιά επιθυμούν. Θα διασκεδάσουν, θα περιποιηθούν τον εαυτό τους, θα στολίσουν το σπίτι, θα μαγειρέψουν τα απαιτούμενα για τις μέρες και θα ξεχαστούν από τις κουραστικές και μονότονες ευθύνες τους. Κάποιοι μάλιστα, ίσως, σκέπτονται πως στα φετινά Χριστούγεννα, θα γίνει κάτι που, ως δια μαγείας, θα θεραπεύσει τη θλίψη, θα διώξει τη βασανιστική μοναξιά, θα φέρει συναισθηματική πληρότητα. Αν είμαστε ειλικρινείς, θα ομολογήσουμε ότι σε αυτές τις ανάγκες μας, δεν αποδίδουμε κάποιο ιδιαίτερο πνευματικό νόημα. Τις συνδέουμε απλώς με την απεγνωσμένη λαχτάρα μας να προσδώσουμε λάμψη στη μουντή καθημερινότητά μας, με αποτέλεσμα η αναμονή των Χριστουγέννων να είναι πράγματι μία αναμονή που τονώνει τη διάθεσή μας, και ενισχύει τις καταπονημένες αντοχές μας. Πριν κάποια χρόνια, όταν ακόμα ζούσαμε στην επίπλαστη οικονομική ευημερία, οι περισσότεροι άνθρωποι αφήνονταν χωρίς μέτρο στις καταναλωτικές προκλήσεις, γιατί θεωρούσαν πως η ανταπόκριση σε αυτές εξασφαλίζει την πολυπόθητη ευτυχία. Ακόμα και στις μέρες μας, που η οικονομική δυσπραγία έχει επιφέρει κατήφεια, απαισιοδοξία ή και πρωτοφανή στέρηση στα ελληνικά σπίτια, η αναμονή των Χριστουγέννων, κατά κάποιο τρόπο, φωτίζει την γκρίζα καθημερινότητα και εμψυχώνει τις καρδιές. Έτσι, πίσω από τα Χριστούγεννα, όποια και αν είναι τα χαρακτηριστικά κάθε εποχής, βρίσκεται πάντα ένα όνειρο, μία απωθημένη επιθυμία, μία λαχτάρα να τα ζήσουμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να νιώθουμε οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι του κόσμου.

Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό σε αυτή την ανάγκη. Ο άνθρωπος είναι πλασμένος από τον Δημιουργό Του, για να αναζητά την ευτυχία. Αυτό που θλίβει την Καρδιά του Δημιουργού μας και αυτό που, τελικά, μας στερεί την ουσιαστική πλήρωση της ψυχής μας, είναι η άγνοια ή η αδιαφορία μας, για να διδαχτούμε από Εκείνον, αυτά που αληθινά μετρούν σε αυτή τη ζωή, αλλά και εξαργυρώνονται σε αιωνιότητα. Αυτό που Τον πληγώνει είναι όταν δαπανούμε όλο τον χρόνο, την ενέργεια, τα χαρίσματά μας, για να υπηρετήσουμε απλώς και μόνο την υλική μας διάσταση. Η Αγία Γραφή μας βεβαιώνει πως: «με άρτον μόνον δεν θέλει ζήσει ο άνθρωπος, αλλά με πάντα λόγον Θεού». Λουκάς 4:4. Ο Θεός μας αντιμετωπίζει με πολύ μεγαλύτερη τιμή από όση αποδίδουμε εμείς στον εαυτό μας. Δε μας έχει για πλάσματα που απλώς θα ικανοποιηθούν με λίγη από τη λάμψη των Χριστουγέννων, για να γυρίσουν και πάλι στην καθημερινότητα άδειοι, μόνοι και περίλυποι. Ενδιαφέρεται όσο δεν μπορούμε να φανταστούμε για την ευτυχία μας, χαίρεται με τη χαρά μας και μας δίνει, μαζί με τα πνευματικά, και υλικά αγαθά, γνωρίζοντας ότι και αυτά έχουν τη σπουδαιότητά τους στη ζωή μας. Ασφαλώς και δε μας απαγορεύει να αγοράσουμε, όμως δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένος, όταν η μέρα, που οι άνθρωποι έχουν ορίσει για να τιμά την επέτειο της Γέννησής Του, τελικά μόνο Αυτόν δεν τιμά.

Αν δε θέλουμε απλώς να μένουμε στη λαμπερή κρούστα της ελκυστικής εορταστικής ατμόσφαιρας, θα ομολογήσουμε πως οι πολιτισμένες κοινωνίες μας γιορτάζουν Χριστούγεννα χωρίς… χωρίς Χριστό! Πέρα από κάποιες εικόνες ή ερεθίσματα που προβάλλονται στα Μέσα Ενημέρωσης και ενθαρρύνουν την παροχή βοήθειας στους αναξιοπαθούντες (ευτυχώς που υπάρχουν και αυτά), τελικά, ο τρόπος εορτασμού τους δεν εστιάζει, δε φωτίζει, δεν αναδεικνύει, όπως θα έπρεπε, το χαρμόσυνο Άγγελμα της Κατάβασης του Θεανθρώπου για την απολύτρωσή μας. Έτσι, τονίζονται ακόμη περισσότερο οι διαφορές ανάμεσα στους έχοντες και μη έχοντες, ενώ το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων χάνεται κάπου ανάμεσα στο άγχος να είμαστε λαμπεροί, στο άγχος να τακτοποιήσουμε όλες τις υποχρεώσεις μας και στο άγχος να φτιάξουμε τα πιο πετυχημένα χριστουγεννιάτικα γλυκά! Ακόμα και στη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης, κάποιοι μπορούν σίγουρα να ικανοποιήσουν και με το παραπάνω τις ανάγκες τους, να αγοράσουν ξανά και ξανά, χωρίς ενδοιασμούς και ανησυχίες. Κάποιοι άλλοι, όμως, δεν μπορούν, όχι να αγοράσουν, αλλά ούτε να καλύψουν τις στοιχειώδεις ανάγκες τους για στέγη, θέρμανση, τροφή. Παρά τις ειλικρινείς προσπάθειες προσφοράς και ανακούφισης που γίνονται από πολλούς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, οι τραγικές αντιφάσεις πλούτου και φτώχειας δεν εξαλείφονται εντελώς. Ένας βασικός λόγος μη δραστικής αντιμετώπισής τους, είναι το ευκαιριακό ενδιαφέρον, που αποδίδουμε για τις ανάγκες των άλλων, ένα ενδιαφέρον, που υποκινείται υπό το κράτος έντονων συναισθηματισμών και προσωρινής ανάγκης να κάνουμε κάτι καλό για όσους υποφέρουν, προκειμένου να κερδίσουμε τη σωτηρία της ψυχής μας.

Ωστόσο, είτε δείξουμε ανθρώπινο πρόσωπο για τις ανάγκες των άλλων, είτε όχι, είτε ανήκουμε σε αυτούς που απόλαυσαν αγορές και έντονες διασκεδάσεις είτε όχι, όλοι, κατά κάποιο τρόπο, ερχόμαστε στον ίδιο παρονομαστή, μετά το πέρας των εορτών. Και ο παρονομαστής είναι ο ίδιος, ακόμα και αν τα βιώματά μας είναι διαφορετικά. Μελέτες ειδικών επιστημόνων έχουν εντοπίσει μία δυσερμήνευτη, εκ πρώτης όψεως, θλίψη που καταλαμβάνει την ψυχή, όταν οι λαμπεροί στολισμοί αποσυρθούν και όλα επιστρέψουν στην καθημερινή τους εικόνα. Η θλίψη αυτή εξηγείται πιο εύκολα, ίσως, για αυτούς που δεν είχαν κανένα λόγο να περάσουν καλά στις γιορτές. Όμως, γιατί αυτή η μελαγχολία καταλαμβάνει και αυτούς που απόλαυσαν με όλους τους δυνατούς τρόπους αυτές τις μέρες; Τα τελευταία χρόνια, προς το τέλος του 15νθημέρου των εορτών, συνηθίζεται να προβάλλεται στα δελτία των ειδήσεων ένα πραγματικά παράξενο, εκ πρώτης όψεως, ρεπορτάζ. Αφορά την παροχή χρήσιμων συμβουλών για την αντιμετώπιση της ψυχολογικής μεθεόρτιας κατάπτωσης. Στην πραγματικότητα, αυτό το ρεπορτάζ δεν είναι και τόσο παράξενο. Αποδεικνύει πως ο τρόπος που έχουμε συνηθίσει να γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα, τελικά, δεν καλύπτει τις βαθύτερες υπαρξιακές ανάγκες μας, ακόμα και αν περάσουμε τις μέρες μας μέσα στη βουή των διασκεδάσεων και των κοινωνικών συναναστροφών.

Σίγουρα, είναι μία από τις πιο επιθυμητές ευλογίες σε αυτή τη ζωή να περνούμε όμορφες οικογενειακές στιγμές. Είναι υπέροχο να μπορούμε να δώσουμε και να πάρουμε αγάπη. Είναι όμορφο και ψυχικά υγιές να μπορούμε να τραγουδήσουμε και να δοξάσουμε τον Θεό για όλα όσα μας προσφέρει. Όταν απολαμβάνουμε αυτές τις ασύγκριτες ευλογίες, μην ξεχνώντας ποτέ να αποδίδουμε τιμή και λατρεία στον Πανάγαθο Θεό μας, τότε δε θα είμαστε επιρρεπείς σε καμία ψυχολογική κατάπτωση μετά τις γιορτές. Πέρα από τις σωστές, αναμφισβήτητα, συμβουλές των ειδικών, εκείνο που όλοι χρειαζόμαστε είναι να μην παραβλέψουμε τη θεραπεία που βασίζεται στην επιτακτική ανάγκη ο άνθρωπος να λάβει το ουσιαστικό μήνυμα των Χριστουγέννων, που θα μπορούσε να συνοψιστεί στην αποτελεσματικότατη όσο και πρακτικότατη συμβουλή: Μάθε να γιορτάζεις το αληθινό μήνυμα των Χριστουγέννων κάθε μέρα!

Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι και ας ξεκινήσουμε με μία ανάλυση των ευχών που ακούγονται αυτές τις λαμπερές μέρες. Ανάμεσα σε αυτές, η ευχή για υγεία έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και ακολουθούν ευχές για προσωπική, οικογενειακή, επαγγελματική επιτυχία και ευτυχία. Φυσικά, κανείς δε θα μπορούσε να αρνηθεί πόσο επιθυμητή είναι για όλους μας η εκπλήρωση τέτοιων ευχών. Όμως, τελικά, το θέμα δεν είναι αν αυτές οι ευχές αγγίζουν τις ανάγκες μας, γιατί ούτως ή άλλως το κάνουν. Το θέμα είναι αν υπάρχουν και ευχές, που θα είχαμε ανάγκη να τις πούμε και να τις ζήσουμε, ακριβώς γιατί αυτές, όχι μόνο αγγίζουν, αλλά και μεταμορφώνουν με τόσο ευλογημένους τρόπους τις πιο βαθιές πτυχές της ύπαρξής μας. Ποιες είναι αυτές οι ευχές; Είναι πράγματι αξιοσημείωτο μα και τόσο θλιβερό ότι τόσοι άνθρωποι, ενώ ζουν σε ένα Χριστεπώνυμο έθνος, ποτέ δε σκέφτηκαν να ευχηθούν ο ένας στον άλλο, χρησιμοποιώντας στα λόγια τους το Όνομα Αυτού προς τιμή του Οποίου γιορτάζουν τα Χριστούγεννα. Ευχές του τύπου: Εύχομαι ο Χριστός να ζει Αναστημένος μέσα σου όλες τις μέρες του χρόνου, ή Εύχομαι ο Θεός να γεμίζει με την Ειρήνη και την Αγάπη Του κάθε δευτερόλεπτο της ζωής σου…, όχι μόνο δεν προβάλλονται στις συντροφιές, αλλά δεν ακούγονται ούτε και στα Μέσα Ενημέρωσης. Πώς γίνεται και αυτό, που θα έπρεπε να θεωρείται τόσο φυσικό να λέγεται, τελικά, ακούγεται περίεργο και ασυνήθιστο;

Η απάντηση δε θα πρέπει να αναζητηθεί εκτός του πλαισίου της αδιάλειπτης προσπάθειας του εχθρού της ψυχής να εξαπατά και να αποπροσανατολίζει. Δεν έχει κανένα πρόβλημα να πιστεύουμε ότι ο Ιησούς Χριστός πραγματικά γεννήθηκε στη γη μας. Θέλει, όμως, να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην εικόνα του γλυκού και τρισχαριτωμένου βρέφους στην αγκαλιά της μητέρας Του Μαρίας. Θέλει να Τον αντιμετωπίζουμε πάντα ως ανυπεράσπιστο μωράκι, και όχι ως έναν Παντοδύναμο Θεό, που, αν και ακολούθησε την πορεία της φυσικής μας εξέλιξης, επιλέγοντας να γεννηθεί στη γη μας, στους αιώνες των αιώνων θα φέρει τους τίτλους:«Θαυμαστός, Σύμβουλος, Θεός Ισχυρός, Πατήρ του μέλλοντος αιώνος, Άρχων ειρήνης». Ησαίας 9:6. Και είναι, πράγματι, αλήθεια πως η πίστη σε Έναν Θεό, που είναι απλώς ένα τρυφερό μωράκι και τίποτα παραπάνω, δεν μπορεί να φέρει σαρωτικές αλλαγές μέσα μας και γύρω μας, δεν μπορεί να εγγυηθεί την άφθονη Ζωή, δεν μπορεί να ξεδιψάσει τη δίψα της ψυχής.

Εκείνο που χρειάζεται ο άνθρωπος της εποχής μας είναι να κατανοήσει τι σημαίνει η Γέννηση του Ιησού Χριστού για την Ιστορία του ανθρώπινου γένους, και τι σημαίνει για τον κάθε άνθρωπο προσωπικά. Αρχικά, αξίζει να συνειδητοποιήσουμε πως ο Ιησούς μας Χριστός, επέλεξε να γεννηθεί σε αυτόν τον κόσμο, για να εκπληρώσει έναν μεγαλειώδη Σκοπό, τον πιο ουσιαστικό που γνώρισε ποτέ ο κόσμος μας. Δεν εξελίχθηκε από την ιστορία μας, αλλά ήρθε μέσα στην ιστορία μας, για να τη φωτίσει, να της δώσει νόημα, αξία, προορισμό αιώνιο. Ήταν Ένα Ον που έζησε μέσα στην ιστορία μας, αλλά ήρθε από τα Ουράνια, με τον ύψιστο Σκοπό να σου προσφέρει και να μου προσφέρει Λύτρωση και Ζωή. Να μας προσφέρει τη βαθιά Αγάπη, που δε γνωρίζει όρια και φραγμούς. Δεν ήταν ένας άνθρωπος που έγινε Θεός, αλλά ένας Θεός, που επέλεξε να γίνει άνθρωπος και αυτή η αλήθεια, αν συνειδητοποιηθεί στη βαθύτατη διάστασή της, αξίζει να αφυπνίσει στις καρδιές μας αδιάκοπη ευγνωμοσύνη και ατελείωτο δέος. Επομένως, η γέννηση του Ιησού Χριστού από ιστορική άποψη μας αποδεικνύει Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός, και τι αποφάσισε να εκπληρώσει για εμάς, μόνο και μόνο γιατί μας αγάπησε τόσο πολύ, τόσο απερίγραπτα πολύ…

Η Γέννηση του Ιησού στην προσωπική μας ζωή δεν αξιολογείται στη βάση του πώς ο Θεός επιλέγει να σχετιστεί μαζί μας, αλλά στη βάση του πώς επιλέγουμε εμείς να σχετιστούμε μαζί Του. Ο Ιησούς Χριστός, σε καμία περίπτωση, δε θα μας εξαναγκάσει να πιστέψουμε Ποιος είναι, και ποιο Έργο εκπλήρωσε για εμάς. Είναι αποκλειστικά και μόνο δική μας η απόφαση να πιστέψουμε την πιο ένδοξη Πραγματικότητα που υφάνθηκε ποτέ για το ανθρώπινο γένος. Ο Ζωντανός Θεός «εαυτόν εκένωσε λαβών δούλου μορφή» Φιλιππησίους 2:7, και έγινε όμοιος με σένα και με μένα, γιατί αυτός ήταν ο Τρόπος Του για να εκφράσει τον ανεξιχνίαστο πλούτο της Αγάπης Του. Αν αυτή η πραγματικότητα δεν μπορεί να μεταμορφώσει τη ζωή μου, και να μου αποκαλύψει τον αληθινό προορισμό μου, τότε τίποτα, πραγματικά τίποτα, δεν μπορεί να μου δώσει ανάπαυση και γαλήνη ψυχής. Επειδή, όμως, ο Θεός δεν επιθυμεί να περάσουμε τη ζωή μας στη μετριότητα και τη μειοδοσία, αξίζει να ανταποκριθούμε στο Κάλεσμά Του, για να βιώσουμε πραγματικά όλη την περίσσεια της Ζωής, που σημαίνει η Γέννησή Του μέσα στην καρδιά μας. Ας είναι η προσευχή μας, ο νους και η καρδιά μας να ανταποκριθούν σε όλα όσα επιθυμεί να μας αποκαλύψει, και σε όλα όσα μας έχει δωρίσει για την αιώνια ευτυχία μας. ΑΜΗΝ...

Πάμπλουτοι μέσα στην άβυσσο της φτώχειας.

«Και ανοίγοντας το στόμα του, τους δίδασκε, λέγοντας: Μακάριοι οι φτωχοί στο πνεύμα ∙ επειδή, δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών». Ματθαίος 5:2,3.

Η Διδασκαλία του Ιησού Χριστού στην επί του Όρους Ομιλία είναι απλώς ασύγκριτη. Δεν έχει ειπωθεί τίποτα πιο μεγαλειώδες πριν από αυτή ή μετά από αυτή. Οι εννέα προτάσεις των Μακαρισμών εμπεριέχουν τη δυναμίτιδα του πραγματικού νοήματος της ζωής, της ζωής που είναι άφθονη, πλέρια και ισορροπημένη, οποιεσδήποτε και αν είναι οι καταστάσεις. Εκείνες τις μοναδικές στην ανθρώπινη ιστορία στιγμές, όταν από τα χείλη του Χριστού προφέρονταν αυτά τα θεϊκά Λόγια, όλοι οι παρευρισκόμενοι του τότε, αλλά και κάθε ψυχή σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, που μελέτησε ή μελετά αυτά τα λόγια, είχαν και έχουν ένα απαράμιλλο προνόμιο∙ να γίνουν μέτοχοι του Ύψιστου Νου, καθώς ο Ιησούς μοιραζόταν Αλήθειες αιώνιες, προορισμένες να φτάσουν στο μεδούλι της ανθρώπινης καρδιάς, και να τη μεταμορφώσουν για τη Δόξα του Θεού. Πολλοί ηγέτες θρησκείας προσπάθησαν να κωδικοποιήσουν τα μυστικά της πραγματικής ευτυχίας, όμως καμία τους προσπάθεια δεν μπορεί να υψωθεί στο ύψος των λόγων που ακούστηκαν σε εκείνη τη βουνοπλαγιά, ακριβώς γιατί μέσα σε αυτές τις προτάσεις εμπεριέχονται απαντήσεις στο μέγιστο υπαρξιακό ερώτημα: τι μπορώ να κάνω για να είμαι πραγματικά ευτυχισμένος/η; Ακόμα και αν τόσες πολλές προτάσεις έχουν κατατεθεί από πολλούς σοφούς για την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος, καμία από αυτές δεν είναι τόσο βαθιά, και τόσο επαναστατική όσο η Διδασκαλία του Χριστού στην επί του Όρους Ομιλία.

Το αξιοπρόσεκτο είναι πως ο Ιησούς δε δίνει ξεκάθαρες οδηγίες για το τι πρέπει και το τι δεν πρέπει να κάνουμε. Αντίθετα, χαράζει μία Οδό, στην οποία καλεί τον κάθε άνθρωπο να περπατήσει με ελεύθερη απόφαση και αυτοπροαίρετη διάθεση. Αποφασίζοντας να περπατήσουμε σε αυτή την Οδό, προβαίνουμε σε μία λυτρωτική πραγματικά ανακάλυψη: καμία ευτυχία δεν μπορεί να βιωθεί σε αυτή τη γη, αν πρωτίστως δεν αλλάξει ο εσωτερικός άνθρωπος, μέσω της επιλογής να καλλιεργηθεί μία βαθιά Σχέση αγάπης με τον Ζωντανό Θεό. Ο Ιησούς μας διδάσκει ότι είμαστε μακάριοι, δηλαδή ευτυχισμένοι, όταν αποφασίζουμε ολόψυχα, χωρίς υπεκφυγές, εκλογικεύσεις και απάτες να παραδώσουμε τα μέσα της ψυχής μας στην Εξουσία της Αγάπης του Θεού, ώστε, όχι μόνο να γνωρίσουμε την ουσιαστική ελευθερία από οτιδήποτε μας καταδυναστεύει, αλλά και να εμπειριστούμε την ασύγκριτη πληρότητα της εν Χριστώ ζωής.

Αυτούς τους Άγιους Σκοπούς είχε ο Ιησούς, όταν άπλωνε το Βλέμμα Του, για να αγκαλιάσει με τη Ζεστασιά της Καρδιάς Του το πλήθος, που συνεπαρμένο συνέρρεε στο όρος για να τον ακούσει. Όλων οι καρδιές – και ακόμα περισσότερο των μαθητών – δονούνταν από την ελπίδα ότι από τα χείλη του Μεγάλου Διδάσκαλου θα προφέρονταν ένδοξες διακηρύξεις, που θα έθεταν το πολυπόθητο τέλος στη ρωμαϊκή κατοχή, και θα σήμαναν την αρχή της ύψωσης του εβραϊκού έθνους πάνω από όλα τα άλλα, με την ιδιότητα του εκλεκτού λαού του Θεού. Η προσοχή όλων ήταν τεταμένη και ένα πανίσχυρο αίσθημα προσδοκίας για την επικείμενη ίδρυση της ένδοξης βασιλείας έκοβε τις ανάσες και πλημμύριζε τις καρδιές. Πόσο διαφορετικά, όμως, σκεφτόταν ο Ιησούς! Ναι, πράγματι θα προέβαινε σε Διακηρύξεις, όχι όμως του πνεύματος που περίμεναν οι ακροατές του. Θα έθετε τα θεμέλια της Βασιλείας των Ουρανών, που απλώς δεν μπορεί να συγκριθεί σε δύναμη, νόημα και αξία, ακόμα και αν ενωθούν όλα τα βασίλεια του κόσμου. Οι Διακηρύξεις του Ιησού δεν είχαν ως στόχο να θέσουν τα θεμέλια μίας επίγειας βασιλείας, αλλά τα θεμέλια της αιώνιας Κυριαρχίας του Θεού. Το συναρπαστικό, όμως, είναι πως ενώ αυτά τα λόγια έχουν μία καθαρά πνευματική διάσταση, ακουμπούν με μοναδική δύναμη σε όλες τις περιστάσεις μας, είναι πρακτικά και ευρύτατα διαφωτιστικά για όλες τις απαντήσεις που αναζητούμε στη ζωή μας.

Μακάριοι οι φτωχοί στο πνεύμα: Στ’ αλήθεια, πόσο παράξενα θα αντήχησε αυτός ο μακαρισμός στα αυτιά του έκπληκτου πλήθους! Όλοι οι παριστάμενοι στο όρος ήταν προετοιμασμένοι να ακούσουν για επερχόμενα μεγαλεία, και σε καμία περίπτωση δεν είχαν έρθει για να μάθουν πως είναι μακάριοι μέσα στη μισητή τους φτώχεια. Ίσως, την ίδια αντίδραση μπορεί να έχουν και οι σημερινοί ακροατές αυτού του λόγου. Σε ένα πρώιμο στάδιο της πνευματικής μας ζωής, έχουμε αποφασίσει να ακολουθήσουμε τον Χριστό, γιατί έχουμε πειστεί ότι η ζωή κοντά του είναι πλούσια, απαλλαγμένη από έγνοιες, μέριμνες, προβλήματα. Σε αυτό ακριβώς το σκεπτικό, έρχεται ο πρώτος αυτός μακαρισμός και εκρήγνυται, γκρεμίζοντας όλα όσα θεωρούσαμε ως αυτονόητα δικαιώματά μας. Μία πρώτη επιφανειακή ερμηνεία των λόγων αυτών, ίσως, οδηγήσει στο συμπέρασμα, ότι ο Ιησούς μακαρίζει αυτούς που είναι διανοητικά καθυστερημένοι ή στερούνται ενός κοφτερού μυαλού. Ωστόσο, ακόμα και αν όλα αυτά τα πλάσματα συγκεντρώνουν την αστείρευτη Αγάπη του Θεού, κάποιο βαθύτερο νόημα υπάρχει στη φτώχεια του πνεύματος για την οποία μιλά ο Ιησούς. Αυτή η φτώχεια είναι αλληλένδετη με την έννοια της κένωσης. Ο Ιησούς μας διδάσκει ότι χρειάζεται να κενώσουμε τον εσωτερικό άνθρωπο από οποιαδήποτε αντίληψη που συντηρεί τον εγωισμό, την αλαζονεία, και την αρρωστημένη αυτάρκεια. Χρειάζεται να αδειάσουμε από τις προκαταλήψεις, τις επιφυλάξεις, τις νοσηρές προδιαθέσεις, και την αιχμαλωσία της αυτοδικαίωσης, για να γεμίσουμε με το Πλήρωμα της Θεότητας. Δεν μπορεί η καρδιά να γεμίσει με τον καρπό του Αγίου Πνεύματος, δεν μπορούν η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η χρηστότητα, η αγαθοσύνη, η πίστη, η πραότητα, η εγκράτεια να συγκατοικήσουν με ένα πνεύμα που καθοδηγείται από τον άρρωστο ατομισμό, τα υστερόβουλα κίνητρα, τη θρησκευτική υπερηφάνεια. Σε έναν τέτοιο άνθρωπο η φτώχεια που διδάσκει ο Ιησούς ακούγεται μωρία, ακούγεται εξαιρετικά οπισθοδρομική και συνώνυμη της ζωής που είναι αποτυχημένη, ηττοπαθής, και μίζερη.

Κι’ όμως! Η φτώχεια του πνεύματος για την οποία κάνει λόγο ο Ιησούς δεν είναι μία κατάσταση ισόβια, ακριβώς γιατί η ομολογία της αναξιότητάς μας είναι το απαραίτητο βήμα της αυτοβουλίας μας, για να γίνουμε υπέροχα πλούσιοι εν Χριστώ! Η παραδοχή ότι ο Χριστός είναι ο Λυτρωτής μας, ο Εγγυητής μας απέναντι σε όλες τις κατηγορίες του εχθρού, και ο «υπερεκπερισσού δυνάμενος να σώζη πάντας τους ερχομένους προς Αυτόν» είναι το αναντικατάστατο θεμέλιο για να οικοδομηθεί μία αληθινά πλούσια ζωή. Όσο και αν ακούγεται αλλόκοτο ή σκανδαλώδες για τη θρησκευτική λογική μας, το ακλόνητο θεμέλιο της Βασιλείας του Ιησού Χριστού δεν είναι οι ανθρώπινες προσπάθειες που δικαιώνουν τη θρησκευτική μας συνείδηση, αλλά το σημείο της συγκλονιστικής ομολογίας, όταν διακηρύττουμε ότι είμαστε τα πάντα μόνο εν Χριστώ. Αυτό είναι το πιο καίριο σημείο στην επίγεια ζωή μας, το σημείο που αποφασίζουμε να Του παραδώσουμε τη φτώχεια μας για να μας γεμίσει με τον περίσσειο πλούτο Του. Όσο πιστεύουμε ότι έχουμε να δώσουμε κάτι σπουδαίο στον Κύριο, ή όσο πιστεύουμε ότι έχουμε προσόντα που μπορούν να Τον ωφελήσουν, ο Ιησούς δεν μπορεί να εργαστεί μαζί μας. Δεν Τον αφήνουν η σκληροκαρδία και η καχυποψία μας. Γι’ αυτό, ακόμα και αν πιστεύουμε σε Αυτόν, μας ωθεί η παγερή λογική της θρησκοληψίας, και όχι η αβίαστη λαχτάρα να Του εμπιστευτούμε τα πάντα με την απλότητα, και τον αυθορμητισμό μιας παιδικής καρδιάς («…αν δε γίνετε σαν τα μικρά παιδιά…»). Μάρκος 10:15. Όταν συνειδητοποιούμε τα βάθη της άγνοιας και της φτώχειας μας, ο Ιησούς μας απλώνει με τρυφερότητα το Χέρι Του, και μας καλεί να μοιραστεί μαζί μας τον Πλούτο Του. Αυτή η συνειδητοποίηση δεν πρέπει να είναι η στιγμή της απελπισίας και της απόγνωσής μας, αλλά η στιγμή που επιτέλους απελευθερωνόμαστε από όλα τα οχυρώματα του εγωισμού, που είχε κτίσει στη διάνοιά μας ο εχθρός της ψυχής μας. Σε αυτή ακριβώς τη στιγμή, ενώ εμείς δεν έχουμε πού να κρύψουμε την ένδεια και τη γυμνότητά μας, ο Ιησούς μας λέει κάτι, στ’ αλήθεια, απροσδόκητο: «είσαι μακάριος, γιατί σε αυτά ακριβώς τα ηθικά όρια της παντελούς κένωσής σου από οτιδήποτε δικό σου, μπορώ να ενεργήσω Εγώ, και να σε καταπλήξω με τα Θαύματά Μου μέσα σου και γύρω σου».

«…επειδή, δική τους είναι η βασιλεία των ουρανών». Ο Χριστός δηλώνει με αφοπλιστική σαφήνεια τον λόγο, για τον οποίο είναι μακάριοι οι πτωχοί στο πνεύμα: είναι δική τους η Βασιλεία των Ουρανών! Αυτή είναι μία πραγματικά υπέροχη Υπόσχεση, που κανένας και τίποτα δεν μπορεί να την ακυρώσει, ακριβώς γιατί είναι η υπόσχεση του Ιησού προς όλους όσοι ομολόγησαν την ένδειά τους, και επιζήτησαν με λαχτάρα να πλουτίσουν με τους θησαυρούς του Χαρακτήρα του Κυρίου τους. Η Βασιλεία του Θεού είναι η μόνη που θεμέλιό της δεν είναι τα υπάρχοντα, η χλιδή και η πολυτέλεια, αλλά η φτώχεια του ανθρώπου που αφιερώνει τη ζωή του, για να γίνει πλούσιος εν Χριστώ. Ίσως, στη δική μας ζωή έχει περάσει αρκετός χρόνος, κατά τον οποίο ο Κύριός μας αγωνίζεται να μας διδάξει, ότι δεν μπορούμε να εισέλθουμε στη Βασιλεία Του με το αλαζονικό ένδυμα της βεβαιότητας ότι είμαστε καλοί άνθρωποι, μα μόνο με τη βαθιά συναίσθηση ότι είμαστε άποροι, και ότι Εκείνος είναι ο μόνος Δυνάμενος να ευλογήσει τη ζωή μας με μία άνευ προηγουμένου καρποφορία. Ίσως, χρόνια προσπαθούμε να Τον πείσουμε για την αξία μας, τις περγαμηνές, τα αξιοζήλευτα χαρίσματά μας, μα πάντα νιώθουμε ότι κάτι χάνουμε, και ότι κάτι μας φταίει, ενώ ο Ιησούς όλο αυτό τον καιρό δεν έχει πάψει να μας προσκαλεί να φέρουμε ενώπιόν Του, όλα όσα νομίζουμε ότι είναι τα εξαιρετικά πλούτη μας∙ να τα εναποθέσουμε στον Σταυρό του Γολγοθά, και να ζητήσουμε από τον Σωτήρα μας να τα αγγίξει, για να λάμψουν με το Φως του αιώνιου Πλούτου Του. Ίσως πάλι, η συναίσθηση της αναξιότητάς μας είναι τόσο έντονη, που δεν έχουμε το θάρρος να αναβλέψουμε στον Ιησού Χριστό. Την ίδια στιγμή που ο εχθρός μας πολεμά ανελέητα, και επιθυμεί να παραμείνουμε καθηλωμένοι στο μαρασμό και την αυτολύπηση, ο Ιησούς με πάθος μας προσκαλεί: «Έλα κοντά μου, εμπιστεύσου τη ζωή σου στα χέρια μου. Μη σε νοιάζει που είσαι τόσο φτωχός και μη συμβιβάζεσαι με το τίποτα στη ζωή σου. Έχω για σένα μία ολόκληρη Βασιλεία, έναν ολόκληρο Ουρανό»...

Παντοτινά Χριστούγεννα.

«Διότι εξεύρετε την χάριν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ότι πλούσιος ων επτώχευσε δια σας, δια να πλουτήσητε σεις με την πτωχείαν εκείνου» Κορινθίους Β' 8:9.

Ας συλλογιστούμε όλα τα χαρακτηριστικά της Γέννησης του Ιησού Χριστού στη γη μας. Ήταν και είναι Ένας Παντοδύναμος Θεός. Είχε όλο το δικαίωμα να γεννηθεί μέσα σε τιμή, δόξα και αστραφτερή πολυτέλεια. Είχε όλη την εξουσία να διατρανώσει, μέσω της επίδειξης του εξωτερικού πλούτου, Ποιος Ήταν και Είναι, αλλά δεν το έκανε. Γεννήθηκε μέσα σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας και αφοπλιστικής ταπείνωσης. Η πρώτη Του κατοικία ήταν μία φάτνη και ζεστάθηκε, όχι με πολυτελή σκεπάσματα, αλλά με την τρυφερή αγκαλιά της μητέρας Του και τα χνώτα των ζώων. Η απόφαση του Ιησού Χριστού να ενδυθεί τη φύση μας, επιλέγοντας την Οδό της κένωσης από όλη τη Δόξα Του, είναι μία συγκλονιστική έκφραση Αυταπάρνησης. Είναι μία απόδειξη ανυπόκριτης Αγάπης και απαράμιλλου Μεγαλείου, μία απόφαση που δεν εκδηλώνει απλώς το ενδιαφέρον του Θεού για τη Σχέση μας μαζί Του, αλλά και το ενδιαφέρον Του για τις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που νιώσαμε πλούσιοι, μέσα από την απόφασή μας να πτωχεύσουμε, δαπανώντας σωματικές, ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις για χάρη των άλλων; Πότε ήταν η τελευταία φορά που θεωρήσαμε πιο σπουδαίο να προσφέρουμε ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, λίγο χρόνο για να ακούσουμε τον πόνο του συνανθρώπου μας, από το να επικεντρωθούμε και πάλι στην ικανοποίηση των δικών μας επιθυμιών; Η προσφορά, που γίνεται με το Πνεύμα του Ιησού Χριστού, όχι μόνο δε μας πτωχαίνει, αλλά αντίθετα μας χαρίζει πλούτο που δε χάνει ποτέ την αξία του. Είναι η μόνη δαπάνη, που δε μας αφήνει ποτέ άδειους και πένητες, αλλά επιστρέφει πλούτο και σε εμάς, καθώς ομορφαίνει την ψυχή μας, και ωριμάζει το νου μας. Αν πιστεύουμε ότι έχουμε αναγεννηθεί με το νόημα που διδάσκει η Βίβλος, αλλά το βίωμά μας εν Χριστώ δεν επηρεάζει καθόλου τις σχέσεις μας με τους γύρω μας, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε τη γνησιότητά του. Πέρα από κάθε αμφισβήτηση, η Αναγέννηση αξίζει και πρέπει να επηρεάζει καταλυτικά τις σχέσεις με τον πλησίον. Αξίζει να δίνει άλλο νόημα, αυτό που εναρμονίζεται με το Θέλημα του Θεού, στην επιθυμία μας να σχετιζόμαστε με τους συνανθρώπους μας. Μαθαίνουμε από Εκείνον να μην επιδιώκουμε αποκλειστικά και μόνο να λάβουμε, όσο να δώσουμε από το ξεχείλισμα της Χάρης που ρέει μέσα μας.

Η Αναγέννηση της καρδιάς δεν είναι μία κατάσταση που την απολαμβάνουμε στην απομόνωσή μας, αλλά ένα δυνατό και συγκλονιστικό βίωμα, που γεννά μέσα μας την ανάγκη να το μοιραστούμε με τον πλησίον μας, γινόμενοι μάρτυρες της Ευεργεσίας και Αποκάλυψης του Θεού στη ζωή μας. Δε γίνεται ο στόχος μας να εντυπωσιάσουμε τους άλλους με την πειθώ μας, ούτε να τους διαμορφώσουμε μία ραφιναρισμένη πνευματική κουλτούρα, γιατί τότε υψώνεται η ανθρώπινη προσπάθεια και λογική, και όχι η υπερφυσική Δύναμη και Χάρη του Θεού. Την αναγεννημένη ψυχή την καίει ο πόθος που έκαιγε την καρδιά του Ιωάννη του Βαπτιστή: Εκείνος πρέπει να αυξάνη, εγώ δε να ελαττόνωμαι». Ιωάννης 3:30. Αυτή η ειλικρινής επιθυμία να αποδοθεί Δόξα στον Θεό, εξασφαλίζει δύο ασύγκριτες ευλογίες: Από τη μια, εμείς μένουμε και παραμένουμε σε ζωντανή Σχέση με τον Θεό. Από την άλλη, οι άνθρωποι, στους οποίους μιλάμε για τον Θεό, διαμορφώνουν Σχέση λατρείας με τον Θεό και όχι με εμάς ή με οποιονδήποτε άλλο. Αυτό είναι καίριας σημασίας, γιατί η πνευματική ζωή που εξαρτάται από ανθρώπους και δεν τρέφεται από τις Ουράνιες Πηγές, καταλήγει κατά τη διδασκαλία της Βίβλου, σε σκάνδαλο, απογοήτευση και μαρασμό.

Όταν ένας άνθρωπος έχει αναγεννηθεί, ομολογεί ότι αυτό δεν προέρχεται από τη δική του ξεχωριστή αξία. Κατανοεί και παραδέχεται την ένδεια και αναξιότητά του, ξέχωρα από τη Χάρη του Θεού. Τον δοξάζει για την ανέκφραστη σε πλούτο Δωρεά Του, που Του δίνει όλα τα εχέγγυα, για να ζει ολοκληρωμένος, και όλο το ζήλο, για να μοιραστεί με τους γύρω του το Μεγαλείο του Θεού. Η ζωντανή Σχέση με τον Θεό είναι μία πυρίτιδα μέσα στην καρδιά, μία άσβεστη φλόγα πάθους και πόθου για την κοινωνία των αιώνιων Αληθειών και με άλλες ψυχές. Γι’ αυτό ακριβώς, ο πιστός του Θεού μαραζώνει, όταν από διάφορους παράγοντες, εσωτερικούς ή εξωτερικούς, δε ζει την πίστη του και οι μέρες του κυλούν, χωρίς να φωτίζονται από τη βαθύτατη χαρά που χαρίζουν η αγάπη και η προσφορά προς τους άλλους.

Στ’ αλήθεια, πόσο όμορφο είναι που η Γέννηση εν Χριστώ δεν είναι κάτι στατικό, ή κάτι που εξαντλείται στον ευκαιριακό συναισθηματισμό των θρησκευτικών εορτών! Είναι θεία Ενέργεια μέσα μας με τους κανόνες του τέλειου Θελήματος του Θεού. Είναι ο πιο ουσιαστικός και ταυτόχρονα ο πιο πρακτικός τρόπος να υπάρξει κάποιος ως ολοκληρωμένη ύπαρξη. Γι’ αυτό ακριβώς, το βίωμα της Αναγέννησης δεν μπορεί να αναπτυχθεί στη μοναξιά και στην απομόνωση από τον άλλο, δεν μπορεί να καρποφορήσει, χωρίς την έμπρακτη αγάπη προς τον πλησίον. Λάβαμε από Εκείνον με τόση γενναιοδωρία, και Εκείνος μας αποστέλλει, για να κηρύξουμε την Αγάπη Του σε κάθε ψυχή του στενού ή ευρύτερου αγρού μας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σωτήρας μας, σε καμία περίπτωση, δεν επιθυμεί να γίνουμε συνεργάτες/δες Του, καταφεύγοντας σε μεθόδους προπαγάνδας ή προσηλυτισμού, που προσβάλλουν την αξιοπρέπεια και των άλλων και τη δική μας. Ο αναγεννημένος πιστός δεν προσπαθεί με δόλια μέσα να επηρεάσει το μυαλό και την καρδιά των συνανθρώπων του, ούτε χρησιμοποιεί ύπουλες διανοητικές τεχνικές, γιατί γνωρίζει ότι μία τέτοια συμπεριφορά υψώνει την κοσμική επιδεξιότητα, και δεν έχει να κάνει με το Πνεύμα και την Οδηγία του Θεού. Επιθυμεί σε κάθε του βήμα να διδάσκεται από τον Θεό, γι’ αυτό με ταπείνωση προκρίνει σε κάθε συναναστροφή του να στέκεται, να μιλά, να προσφέρει με το πνεύμα της «άνωθεν σοφίας», που τόσο εύγλωττα περιγράφει ο Ιάκωβος στο κεφ. 3:17,18. Είναι αυτή ακριβώς η άνωθεν σοφία που διδάσκει την αναγεννημένη ψυχή πρόθυμα και ελεύθερα να παραχωρεί τα δικαιώματά της στον Ιησού Χριστό, καθώς επίσης και τα συναισθήματα ή τις απόψεις της για τους άλλους, επιτρέποντας καθετί που σκέπτεται ή επιθυμεί για τους οικείους, τους συγγενείς, τους φίλους, τους γνωστούς να ταυτοποιείται με τις Άγιες Επιθυμίες του Θεού.

Στη χριστιανική μας πορεία είναι πιθανόν να διαμορφώσουμε την άποψη ότι αφού αποδεχτήκαμε τον Χριστό, Αυτός δεν κάνει τίποτα άλλο από το να μας υπενθυμίζει σε αυστηρό τόνο ότι πρέπει να είμαστε άγιοι. Όμως, – ας το ομολογήσουμε – μία τέτοια αντίληψη μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε απελπισία και απογοήτευση. Κι’ αυτό γιατί γνωρίζουμε ότι με τις δικές μας δυνάμεις, απλώς δεν μπορούμε να είμαστε τέλειοι. Σίγουρα, ο Παύλος, για να φτάσει να διατυπώσει την τόσο ευλογημένη άποψη «τα πάντα δύναμαι δια του ενδυναμούντος με Χριστού» Φιλιππησίους 4:13, είχε βαθιά κατανοήσει πως η Αναγέννηση δεν είναι σε καμία περίπτωση μία κατάσταση που συντηρείται λόγω των δικών μας εξαιρετικών πνευματικών δυνάμεων. Επομένως, ο Ιησούς Χριστός δεν επιθυμεί να στρέφουμε το ενδιαφέρον μας σε Αυτόν αποκλειστικά στις μέρες των θρησκευτικών εορτών. Λαχταρά να Τον γνωρίσουμε ως το Μόνο Πρόσωπο που μπορεί να πλημμυρίσει την καρδιά μας με την κληρονομιά της Αγιότητάς Του, και να οδηγήσει όλη μας την ύπαρξη στον αρχικό σκοπό της δημιουργίας της. Αυτό σημαίνει ότι η διεργασία της Αναγέννησης, κατά ένα μυστηριακό τρόπο, συνδέεται με το τέλειο Σχέδιο του Θεού για τον καθένα μας, με τον αρχικό Σκοπό της δυνα-τότητας να ζούμε ως τέλεια δημιουργήματα του Θεού. Αυτός ο τόσο συγκλονιστικός και ταυτόχρονα τιμητικός για την ύπαρξή μας σκοπός, τίθεται και πάλι σε ισχύ – σαν να μην είχε προηγηθεί η πτώση και η προσωπική μας αμαρτία – με τη δική μας ελεύθερη απόφαση να ζήσουμε, τιμώντας το αρχικό Σχέδιο του Θεού για τη δημιουργία μας.

Η διδασκαλία της Καινής Διαθήκης για την Αναγέννηση, είναι ότι ο Θεός μπορεί να μεταμορφώσει και να ανακαινίσει την ψυχή, το σώμα και το πνεύμα μου, μόνο αν εγώ ο ίδιος – η ίδια κατανοήσω την ανάγκη μου για την αλλαγή εν Χριστώ. Έτσι, ενώ το δώρο της σωτηρίας είναι προσφερόμενο προς όλους, ο αγιασμός, μέσω της Αναγέννησης, προϋποθέτει τη δική μου ελεύθερη παραδοχή ότι χωρίς τον Χριστό η ζωή μου είναι ανολοκλήρωτη. Παράλληλα, προϋποθέτει και τη δική μου αυτόβουλη παράδοση για το θαύμα που επιθυμεί ο Θεός να διενεργηθεί μέσα μου. Ωστόσο, η Αναγέννηση δεν είναι μία κατάσταση που δίνει έμφαση στη δική μου προσπάθεια. Σε αυτή την περίπτωση, εκπίπτει, εκφυλίζεται στην πνευματική περηφάνια και την αυτοδικαίωση. Δε δικαιωνόμαστε ενώπιον του Θεού μέσω της πίστης μας, όσο δυνατή και αν είναι, ούτε μέσω της μετάνοιάς μας, όσο συνειδητή και αν είναι, ούτε μέσω των έργων μας, όσο πνευματικά και αν είναι. Δικαιωνόμαστε μόνο μέσω του μοναδικού Έργου που τέλεσε για τον/την καθένα/μια από εμάς ο Χριστός πάνω στο Σταυρό. Εκείνος μας συγχωρεί, μας καθαρίζει, μας ντύνει με τη Δικαιοσύνη Του, μας αγιάζει, μας προσφέρει την άφθονη Ζωή Του, μέσα από τη Δική Του Φτώχεια. Ή αποδοχή και η βίωση όλων αυτών των Δώρων – με τη βεβαίωση ότι δεν κάναμε τίποτα για να τα αξίζουμε – ανανεώνει κάθε μέρα το Βίωμά μας εν Χριστώ, βαθαίνοντας τις ρίζες του. Αν και η δικαίωσή μας προέρχεται μόνο μέσω της μοναδικής Θυσίας του Χριστού, δε σημαίνει ότι επαναπαυόμαστε ή αρεσκόμαστε να λέμε στον Κύριό μας απλώς και μόνο πόσο Τον αγαπάμε, χωρίς να ζούμε τη ζωή της υπακοής που Τον τιμά. Τα έργα συνειδητής υπακοής μπορεί να μη μας σώζουν, αλλά δεν παύουν να είναι η αδιαμφισβήτητη απόδειξη της αγάπης και του σεβασμού προς τον Κύριό μας. «Πίστις χωρίς των έργων είναι νεκρά». Ιάκωβος 2:20.

Όπως κατανοούμε από τη μελέτη της Βίβλου, χωρίς το θαύμα της αλλαγής της καρδιάς, ο άνθρωπος θα μένει πάντα στον ιστορικό Χριστό, ή ακόμα χειρότερα στην τρυφερή ύπαρξη στη χριστουγεννιάτικη φάτνη, που καμία δύναμη δεν έχει να διδάξει το Νόημα της Ζωής και να εγγυηθεί την αιώνια Ευτυχία. Η Γέννησή μας εκ Πνεύματος Θεού, μας αποκαλύπτει σε βάθος Ποιος είναι ο Χριστός, μέσα από μια καθημερινή, προσωπική και βαθιά Σχέση μαζί Του. Οι πιστοί ακολουθούν πολλούς τύπους χριστιανικής εμπειρίας: ευσεβής ατμόσφαιρα, προσευχή, μελέτη, αφιέρωση, συναδέλφωση. Όλα αυτά είναι, στ’ αλήθεια, τόσο επιθυμητά, αφού, άλλωστε, ο Λόγος του Θεού μας τα διδάσκει και μας τα συστήνει. Ωστόσο, χρειάζεται, πράγματι, να αναλογιστούμε μήπως όλα αυτά τα ακολουθούμε απλώς και μόνο επειδή αντιμετωπίζουμε τον Χριστό ως την ηγετική Φιγούρα μίας Θρησκείας ή ένα άγιο Πρότυπο. Ο Χριστός είναι μία Οντότητα απείρως πιο μεγαλειώδης από όλα αυτά. Είναι από Μόνος Του η ενσάρκωση της Σωτηρίας, η πεμπτουσία του Ευαγγελίου του Θεού. Γι’ αυτό ακριβώς, η Γέννηση του Χριστού μέσα στον άνθρωπο αξίζει και πρέπει να είναι μία πραγματικότητα, την οποία καθημερινά να γιορτάζουμε με δέος, εκτίμηση και βαθιά χαρά.

Αυτά τα Χριστούγεννα η πιο ευλογημένη ευχή που μπορούμε να δώσουμε και να πάρουμε, είναι να ζούμε κάθε μέρα την γέννηση του Ιησού Χριστού μέσα στη καρδιά μας, γνωρίζοντας βαθύτερα και βαθύτερα το Πρόσωπό Του, γνωρίζοντας όχι ένα ευάλωτο τρισχαριτωμένο μωράκι μέσα σε μία φάτνη, που χαίρεται με το να νιώθουμε και εμείς οι ίδιοι…. πνευματικά μωρά, αλλά έναν Ζωντανό Θεό, που ποθεί ολοζώντανη Σχέση μαζί μας. Τότε, η μεθεόρτια κατάθλιψη δε θα μας επηρεάζει, ακριβώς γιατί ποτέ δε θα παύουμε να γιορτάζουμε τη θαυμάσια Πραγματικότητα που έφερε για το γένος μας, αλλά και για εμάς προσωπικά η Απόφαση του Ιησού Χριστού να πτωχεύσει, για να γίνουμε εμείς τόσο απερίγραπτα πλούσιοι με την Αγάπη Του...

Το Γιατρικό του φόβου.

«Φόβος δεν υπάρχει μέσα στην αγάπη, αλλά η τέλεια αγάπη βγάζει έξω τον φόβο∙ επειδή, ο φόβος έχει κόλαση∙ και εκείνος που φοβάται δεν έχει φτάσει σε τέλειο βαθμό μέσα στην αγάπη». Ιωάννη Α' 4:17,18.

Το άκουσμα και μόνο της λέξης φόβος, ξυπνά μέσα στην καρδιά του ανθρώπου οικεία αλλά επώδυνα συναισθήματα, που τον βασανίζουν άλλοτε σποραδικά και άλλοτε χρόνια. Φόβος ορίζεται ως η συναισθηματική εκείνη κατάσταση που συνοδεύεται από ανησυχία, νευρικότητα, πανικό, σε ακραίες περιπτώσεις, και μία έντονη εσωτερική αναταραχή. Δεν είναι ανάγκη να είναι κάποιος ενήλικος για να βιώσει φόβο, ή να ταλαιπωρηθεί από την απειλή καταστάσεων που δεν μπορεί να ελέγξει. Οι ειδικοί μας πληροφορούν ότι ο φόβος είναι συναίσθημα που εμφανίζεται ήδη από την πρώτη επαφή του ανθρώπου με τον κόσμο, όταν εγκαταλείπει το φιλόξενο και ζεστό περιβάλλον της μήτρας, για να ζήσει στο θορυβώδες και χαοτικό εξωτερικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένοι φόβοι εμφανίζονται στα βρέφη γύρω στην ηλικία των έξι με οκτώ μηνών. Σε πρώτη φάση, ο φόβος για τα μωράκια μπορεί να είναι ένας ανοίκειος θόρυβος ή λίγο αργότερα, καθώς αντιλαμβάνονται καλύτερα τον εαυτό τους, μπορεί να είναι το σκοτάδι, η θάλασσα, κάποιο ενήλικο πρόσωπο ή συγκεκριμένα μέρη ή καταστάσεις που παράγουν στην ψυχούλα τους φόβο και αναστάτωση. Επομένως, ο φόβος είναι συναίσθημα που δεν το βιώνουμε μόνο στην ενήλικη φάση μας, αλλά ήδη από την πρώτη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας. Ακόμα και αν η αντίληψη αυτή βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο στα βρέφη, ο φόβος είναι υπαρκτός και ικανός να καθορίσει τη στάση τους απέναντι στα πράγματα. Ας μην ξεχνάμε πως οι περισσότεροι από τους φόβους της παιδικής ηλικίας, έχουν διαμορφωθεί στη βρεφική ή και νηπιακή περίοδο.

Το σίγουρο είναι ότι οι φόβοι σχετίζονται τόσο με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου, όσο και με τον τρόπο που έχει μάθει να σκέπτεται και να στέκεται απέναντι στα διάφορα θέματα της ζωής του. Για τον έφηβο, ο φόβος του μπορεί να είναι η απόρριψη από τους συνομήλικούς του, ή ο πανικός του μπροστά στην εμπειρία των πανελλαδικών εξετάσεων. Για έναν που έχει τελειώσει τις σπουδές του, ο φόβος του μπορεί να είναι εστιασμένος στην επαγγελματική αποκατάσταση του. Για έναν άνθρωπο που βλέπει τον χρόνο να κυλά και να μην αλλάζει τίποτα ουσιαστικά στη ζωή του, ο φόβος που τον στοιχειώνει είναι η μοναξιά, η κοινωνική απαξίωση, το βάρος των ανεκπλήρωτων επιθυμιών της προσωπικής του ζωής. Για έναν οικογενειάρχη, οι φόβοι του τρέφονται από τα καθημερινά προβλήματα της οικογένειας, τα μικρά, τα μεγάλα ή και τα εξαιρετικά δυσεπίλυτα. Για έναν άνθρωπο σε πιο προχωρημένη ηλικία, ο φόβος του μπορεί να εστιάζεται στην απειλή διαφόρων ασθενειών, ή στον πανικό του μπροστά στην ιδέα και μόνο του θανάτου. Βέβαια, η αλήθεια είναι πως ακόμα και αν κάποιοι φόβοι συνδέονται περισσότερο με συγκεκριμένες ηλικίες, καθώς σχετίζονται με προβλήματα εκείνων των ηλικιών, σίγουρα δεν κάνουν διακρίσεις, καθώς υπάρχουν σκέψεις και καταστάσεις που μπορούν εξίσου να φοβίζουν τόσο ένα νεαρό όσο και ένα μεγαλύτερο άτομο.

Η ουσία είναι πως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ανθρωπότητας είναι ο φόβος. Φόβος για το αύριο, φόβος για τις πληγές που μας φαίνεται τόσο δύσκολο να τις ξεπεράσουμε, φόβος για ενδεχόμενες τυραννικές καταστάσεις που τρέμουμε μήπως τις ζήσουμε, φόβος για τη μοναξιά, την απόρριψη, την αδικία, την προδοσία, τον θάνατο. Φόβος για όλα. Φόβοι πολλοί και ανέκφραστα βασανιστικοί μέσα μας, που είναι τόσο πιο αδυσώπητοι για τον ψυχισμό μας, όσο αδυνατούμε να τους αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά, και να προσδιορίσουμε για κάποιους από αυτούς, ποια είναι η πηγή τους, και γιατί στοιχειώνουν τόσο πολύ την ύπαρξή μας. Δε χρειάζεται κάποιος να είναι χριστιανός για να γνωρίζει πως η καρδιά της αιτίας για την ταραγμένη του ψυχή είναι οι φόβοι που αδυνατεί να αντιμετωπίσει. Η στοιχειώδης ωριμότητα και κριτική ικανότητα βοηθούν κάποιον να κατανοήσει ότι όσο πιο παθητικά ή ηττημένα στέκεται απέναντι στους φόβους της ζωής του, τόσο περισσότερο θα στερείται υγείας και αρμονίας σε όλα τα επίπεδα.

Ο Ιησούς Χριστός, ως ο Δημιουργός και Λυτρωτής του ανθρώπου, γνωρίζει τα άμετρα βάθη και ύψη της ανθρώπινης ψυχής και συμπάσχει όσο κανένας άλλος με τις αγωνίες και τα δεινά μας. Πέρα, όμως, από το να συμπάσχει, κάνει κάτι απείρως πιο πρακτικό και ουσιαστικό. Θεραπεύει τους φόβους μας και μας προσφέρει τη λύση εκείνη που τους αντιμετωπίζει στο κέντρο της ουσίας τους. Όταν πρόφερε εκείνη την τόσο παρήγορη φράση στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη, 14:1 «Ας μην ταράζεται η καρδιά σας∙ πιστεύετε στον Θεό, και σε μένα πιστεύετε», γνώριζε ότι όχι μόνο οι μαθητές της δικής Του εποχής, αλλά και οι μαθητές όλων των εποχών θα βίωναν φόβους, που θα παρέλυαν την ψυχή τους. Και το μόνο αποτελεσματικό γιατρικό για αυτούς τους φόβους έχει ένα Όνομα, το λατρεμένο Όνομα του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού. Η ακλόνητη και ζωντανή Σχέση μαζί Του, σε όποιες καταστάσεις και αν βρεθούμε, ακόμα και στις πιο πύρινες δοκιμασίες, είναι κάτι ασφαλέστερο από το καλύτερο καταφύγιο του κόσμου. Η περικοπή μας με εξαιρετική σαφήνεια μας διδάσκει πως ο άνθρωπος που επιλέγει να μαθητεύσει στην Αγάπη του Χριστού, και μάλιστα να τελειωθεί μέσα σε αυτή, δεν αγγίζεται από το φόβο. Αυτό δε σημαίνει πως δεν αντιμετωπίζει τον πειρασμό του φόβου, αλλά πως είναι οπλισμένος με τα εφόδια της Ζωής του Ιησού Χριστού, ώστε οι όποιες προκλήσεις του φόβου να συναντήσουν την κλειστή πόρτα του νου και της καρδιάς του. Εκείνο που πραγματικά έχουμε ανάγκη είναι να στρέφουμε περισσότερο την προσοχή μας προς αυτό που λέει ο Θεός, και όχι προς αυτό που μας υπαγορεύουν οι φόβοι μας, όσο πραγματικοί ή φανταστικοί και αν είναι. Στην πρώτη περίπτωση, η ανακούφιση από το βάρος μας είναι εγγυημένη και ακόμα και αν αυτή η ανακούφιση δεν είναι κάτι που θα βιώσουμε ακαριαία και εφάπαξ, το σίγουρο είναι πως η υπομονή και η επιμονή μας, θα θερίσουν καρπούς ειρήνης και ανάπαυσης εν Χριστώ στη ζωή μας. Αντίθετα, στη δεύτερη περίπτωση, το μόνο που θα βιώσουμε με μαθηματική ακρίβεια, είναι τη φθορά των αντοχών μας, και την αποσύνθεση της συναισθηματικής μας ισορροπίας.

Βέβαια, θεωρητικά, είναι εύκολο να πούμε σε κάποιον: ‘μη φοβάσαι, γιατί έτσι δείχνεις πόσο κακός χριστιανός είσαι’. Ωστόσο, πριν βιαστούμε να εκφέρουμε για τους άλλους την αφοριστική μας κρίση, θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι καμία συμβουλή εν Χριστώ δεν μπορεί να λειτουργήσει, αν τρέφει με γνώση μόνο τον εγκέφαλο, και δεν είναι βίωμα που αγκαλιάζει με την αλήθειά του την καρδιά. Μόνο ένα τέτοιο βίωμα μπορεί να θεραπεύσει τον τρόπο της σκέψης μας, γιατί εκεί πρωτίστως βρίσκεται το εργαστήριο των φόβων μας. Όταν οι αλήθειες του Λόγου του Θεού διαποτίσουν το νου μας, τότε παράγεται στη ζωή μας η ευλογημένη ζωή της πίστης, και της εμπιστοσύνης στον Θεό, και αυτή είναι μία ζωή που σε καμία περίπτωση δεν εξαιρείται από τη δοκιμασία του φόβου, αλλά είναι μία ζωή πλήρης εν Χριστώ, που επιλέγει να αγωνίζεται μαζί με Αυτόν, ακόμα και αν οι δεδομένες καταστάσεις της ζωής φαίνονται τόσο σκληρές και επώδυνες. Πρακτικά μπορούμε σε κάθε κτύπημα του φόβου στη σκέψη μας, να επαναλαμβάνουμε Υποσχέσεις του Άγιου Λόγου, όπως η θαυμάσια Υπόσχεση στην προς Εβραίους, 13:5-6: «επειδή, αυτός είπε: “Δεν θα σε αφήσω ούτε θα σε εγκαταλείψω∙ ώστε, εμείς, παίρνοντας θάρρος να λέμε: “Ο Κύριος είναι βοηθός μου, και δεν θα φοβηθώ, τι θα μου κάνει ο άνθρωπος’’». Επομένως, εκείνο που όλοι μας έχουμε ανάγκη να ζούμε βαθιά μέσα μας, πριν αυτό δουλέψει και σε συμβουλές που δίνουμε στους άλλους, είναι τη Δύναμη του Αγίου Πνεύματος, για να μεταμορφώνει τον τρόπο της σκέψης μας κατά την Καρδιά του Ιησού Χριστού, ώστε να αποκτούμε κάθε μέρα και περισσότερο εκείνον τον ανεκτίμητο θησαυρό που αναφέρεται στην Α' Κορινθίους, 2:16: «τον νουν του Χριστού». Ο τρόπος σκέψης του Ιησού Χριστού είναι το μόνο γιατρικό του κόσμου που μπορεί να εμποτίσει το νου μας με σκέψεις όμορφες, υγιείς και δημιουργικές, σκέψεις, οι οποίες παράγουν θετικά συναισθήματα, και εξουδετερώνουν την ασφυκτική πίεση των όποιων φόβων. Αν επιμένουμε να εστιάζουμε στους φόβους, ξεχνώντας πως όλος ο Ουρανός είναι διαθέσιμος για να μας ενισχύσει μέσω της ζωντανής μας Σχέσης με τον Ιησού Χριστό, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως οι φόβοι θα φαίνονται σαν γίγαντες, εμείς σαν μυρμήγκια, και ο Θεός μας εξαιρετικά απόμακρος και ακατανόητος. Είναι πραγματικά κρίμα να μη ζούμε όλο το βάθος και μήκος και πλάτος και ύψος της νικηφόρας πίστης εν Χριστώ Ιησού.

Παραδίδεται η εξής διασκεδαστική και αληθινή ιστορία που συνέβη πριν κάποια χρόνια σε κάποια μικρή πόλη της Ολλανδίας. Είχε επισκεφτεί την πόλη ένα τσίρκο, και κάποια στιγμή ένα λιοντάρι ξέφυγε από την επιτήρηση, και άρχισε να περιπλανιέται στα κοντινά σπίτια. Πολύ κοντά στο τσίρκο βρισκόταν το σπίτι μιας γυναίκας, που έραβε κοντά στο ανοιχτό παράθυρο της τραπεζαρίας της. Το λιοντάρι όρμησε μέσα στο σπίτι με ταχύτητα και βρήκε καταφύγιο σ’ ένα αποθηκάκι κάτω από τη σκάλα, ενώ η γυναίκα το μόνο που μπόρεσε ήταν να καταλάβει την κατεύθυνση προς την οποία κινήθηκε το ζώο, χωρίς βέβαια να έχει αντιληφθεί για τι ζώο πρόκειται. Σηκώνεται, λοιπόν, από το ράψιμό της και εκνευρισμένη βλέπει τις μεγάλες πατημασιές που είχαν λερώσει το καλογυαλισμένο παρκέ της. Υποθέτοντας πως αυτές οι πατημασιές ανήκουν σε κάποιο γάιδαρο, κατευθύνθηκε με οργή προς την αποθήκη, άρπαξε μία σκούπα και στα σκοτεινά άρχισε να χτυπά με μένος το ταλαίπωρο ζώο, που δεν μπορούσε να αντιδράσει, καθώς η θυμωμένη νοικοκυρά δυνάμωνε τα χτυπήματά της. Ευτυχώς για το ζώο τέσσερις επιτηρητές του, που γρήγορα είχαν αντιληφθεί την απουσία του και είχαν εξαπολυθεί προς αναζήτησή του, το εντόπισαν και έχοντας δίχτυα και όπλα έπιασαν το λιοντάρι, το οποίο, πανικόβλητο καθώς ήταν, είδε τους τέσσερις άντρες ως σανίδα σωτηρίας από τη μαινόμενη γυναίκα. Εκείνη, όταν κατάλαβε πως αυτό που χτυπούσε με τη σκούπα της ήταν λιοντάρι, που ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να της επιτεθεί, λιποθύμησε από το φόβο της.

Η ιστορία αυτή μας δίνει μία ζωντανή απεικόνιση της άρρηκτης σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στην υποβάθμιση ή αναβάθμιση του φόβου, και στου τρόπου με τον οποίο αυτός αξιολογείται μέσα στο μυαλό μας. Η καλή μας νοικοκυρά κυριάρχησε απέναντι σε ένα θηρίο, που στην πραγματικότητα ήταν πολύ πιο δυνατό από αυτή, όσο πίστευε πως ήταν γάιδαρος, και όσο του συμπεριφερόταν σαν γάιδαρος, ενώ λιποθύμησε από το φόβο της, όταν συνειδητοποίησε την αλήθεια. Είτε οι φόβοι της ζωής μας είναι λιοντάρια, είτε γάιδαροι, είτε και μικρά έντομα, που όμως είναι ενοχλητικά, εκείνο που έχουμε ανάγκη είναι να μην εστιάζουμε σε αυτούς, αλλά σε Εκείνον που είναι πρόθυμος να ζει Ζωντανός μέσα μας, και να κάνει στάχτη κάθε μας φόβο, οικοδομώντας μέσα μας αλήθειες για την Παντοδύναμη και Αστείρευτη Αγάπη Του. Μπορεί οι φόβοι μας να σχετίζονται με καταστάσεις που έχουμε εμείς πλάσει στο νου μας, ή με πραγματικά απειλητικές καταστάσεις. Όποια και αν είναι η αλήθεια, ακόμα και αν είναι συντριπτική, ο Ιησούς Χριστός μας καλεί να μην αποκάμουμε από τη συνειδητοποίησή της. Η θεραπεία της ψυχής μας και η τόνωση των μαραμένων και κουρασμένων αντοχών μας, είναι να δώσουμε με εμπιστοσύνη το πρόβλημά μας στον Ιησού Χριστό, και να αφήσουμε να χτιστεί μέσα μας η σθεναρή πεποίθηση πως ακόμα και οι φόβοι που είναι θεριά ολόκληρα, ζαρώνουν και τελικά εξαφανίζονται μπροστά στην αποφασιστικότητα και στο ρωμαλέο φρόνημα του ανθρώπου που ζει δια πίστεως...

Το μάθημα της Πεταλούδας.

«Όλες οι πηγές μου είναι σε σένα». Ψαλμός 87:7

Μια μέρα ένας άνθρωπος παρακολουθούσε περίεργος την προσπάθεια μιας μικρής πεταλούδας να βγει από το κουκούλι της.

Τα πράγματα, όμως, ήταν πολύ δύσκολα για την πεταλουδίτσα μας, και δυστυχώς μετά από ώρες αγώνα, σταμάτησε κάθε προσπάθεια. Φαινόταν σαν να είχε εξαντληθεί, και έδινε την εντύπωση ότι ποτέ δε θα μπορούσε να ξαναρχίσει την προσπάθειά της. Ο άνθρωπος της ιστορίας μας δεν ήθελε να βλέπει μαραμένο το τόσο συμπαθητικό έντομο. Έτσι, αποφάσισε να επέμβει….

Πήρε ένα ψαλίδι, και με προσοχή άνοιξε το κουκούλι. Η πεταλούδα μας βγήκε εύκολα, αλλά δεν έγινε αυτό που περίμενε ο άνθρωπος. Δεν άνοιξε με δύναμη και αποφασιστικότητα τα πολύχρωμα φτερά της, απλούστατα γιατί το σώμα της ήταν εξαιρετικά αδύναμο και καχεκτικό. Όσο για το σύμβολο της ομορφιάς της, τα εντυπωσιακά φτερά της, ήταν και αυτά λεπτά και ζαρωμένα.

Ο άνθρωπος περίμενε κάποια ώρα, ελπίζοντας ότι το έντομο χρειάζεται απλώς το χρόνο του, για να δυναμώσει και να ανοίξει τα φτερά του με χάρη. Όμως, αυτό δεν έγινε ποτέ. Η πεταλούδα μας ποτέ δεν πέταξε. Ο άνθρωπος λυπήθηκε βαθιά, γιατί, χωρίς να το θέλει, στέρησε από την πεταλούδα μας το σκοπό της ύπαρξής της, και το λόγο της χαράς της, δηλαδή τη δυνατότητα να πετάει και να ζει ξέγνοιαστη. Με όλη του την καλοσύνη, την αγαθή διάθεση και την καλή θέληση, ο άνθρωπος της ιστορίας μας δεν μπόρεσε να καταλάβει, όταν έπρεπε, πριν δηλαδή επέμβει και βοηθήσει την πεταλούδα, κάτι τόσο σημαντικό, για να ζει η πεταλούδα, όπως προορίστηκε από τον Δημιουργό της να ζει.

Η αγωνία και η προσπάθειά της να βγει από το κουκούλι είναι ο τρόπος που έχει επιλέξει ο Πάνσοφος Δημιουργός, για να περαστεί με την πίεση ένα ειδικό υγρό στο σώμα και τα φτερά της, ώστε να την κάνουν δυνατή και ικανή να πετάξει, όταν βγει από κουκούλι. Όταν το κατάλαβε ο άνθρωπος της ιστορίας μας, ήταν ήδη αργά, καθώς τίποτα πια δεν μπορούσε να αντιστρέψει το αποτέλεσμα της «βοήθειας» προς την πεταλούδα μας, που τελικά, μόνο βοήθεια δεν ήταν. Η πεταλουδίτσα μας δεν έμαθε ποτέ να πετά, και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της, απλώς σέρνοντας το αδύναμο σώμα της με τα ζαρωμένα φτερά…

Πόσο σπουδαίο το μάθημα της Πεταλούδας! Σπουδαίο και διδακτικό από τόσες πλευρές, καθώς δεν αποκομίζεις μόνο τη θαυμάσια αλήθεια της Μεγαλοφυΐας του Δημιουργού μας, αλλά και τόσο πολύτιμες αρχές που μπορούν να σε βοηθήσουν στους δικούς σου καθημερινούς αγώνες. Ο Νους του Θεού μας είναι πράγματι υπέροχος, ανεξιχνίαστος και ασύγκριτος, σε σχέση με κάθε ανθρώπινη γνώση και σοφία. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να ξεπεράσει την ευφυΐα αυτού του Νου, αλλά και τίποτα που Εκείνος να μην έχει προβλέψει, και να μην έχει φροντίσει για οτιδήποτε δημιούργησε, είτε είναι φυτό είτε ζώο, είτε η ίδια η κορωνίδα της Δημιουργίας, η εικόνα και ομοίωση της Φύσης Του, ο άνθρωπος.

Ακόμα και περίφημοι ορθολογιστές, σκεπτικιστές ή αγνωστικιστές μελετητές της σύγχρονης ή της παλαιότερης εποχής, όταν μελετούν την τελειότητα με την οποία λειτουργεί ο υγιής ανθρώπινος οργανισμός, όταν διαπιστώνουν την άψογη νομοτέλεια της λειτουργίας των ουράνιων σωμάτων, ή τη μαθηματική ακρίβεια που διακρίνει τους νόμους του Σύμπαντος, ομολογούν ότι όλη αυτή η τάξη και η αρμονία, δεν μπορούν να είναι αποτέλεσμα τυχαίων και συμπτωματικών διεργασιών. Ακόμα και αν στην πηγή αυτής της τελειότητας μπορεί να μη δίνουν το όνομα Θεός, με την έννοια και το νόημα που διδάσκεται από τον Χριστιανισμό, είναι πολύ σημαντικό στοιχείο η παραδοχή εκ μέρους τους μιας αιώνιας, αναλλοίωτης και αμετάβλητης Αρχής. Για τον Χριστιανό κάθε εποχής αυτή η αιώνια Αρχή και η ανεξάντλητη Πηγή της γέννησης και της συντήρησης των πάντων, είναι ο Θεός του Ουρανού και της Γης, Ένας Θεός Ζωντανός, που είναι συνάμα τόσο Προσωπικός, ώστε να νοιάζεται για οτιδήποτε περνάς, να λυπάται με τις θλίψεις σου, να χαίρεται με τις χαρές σου, να κάνει όνειρα για σένα και μαζί με σένα….

Ίσως, έχεις ζήσει στο παρελθόν ή ζεις τώρα μία περίοδο δοκιμασίας, μέσα στην οποία ο αγώνας που απαιτείται, σε αποδιοργανώνει από το άγχος και την αγωνία που σου προκαλεί, σε τρομάζει, ίσως και σε βάζει στον πειρασμό να τα παρατήσεις, πιστεύοντας πως σε αυτή την ερημιά και σε αυτό το καμένο τοπίο της ζωής σου, απλώς δεν μπορεί να ανθίσει τίποτα. Δεν μπορείς να πετάξεις, όπως η πεταλούδα μας, όταν περιστοιχίζεσαι από χίλιες δυο καταστάσεις που σε καταπιέζουν, σε καθηλώνουν, σε απογοητεύουν τόσο πικρά. Επιθυμείς διακαώς την απελευθέρωση από το κουκούλι της δοκιμασίας, και εύχεσαι ειλικρινά να γινόταν κάτι στο εδώ και τώρα σου, που θα άλλαζε μια για πάντα το άχαρο και καταθλιπτικό σκηνικό της ζωής σου. Ίσως, εύχεσαι ένα μαγικό χέρι να μπορούσε να επέμβει, όπως επενέβη ο άνθρωπος στην ιστορία μας. Κι’ όμως… Σκέψου ότι αυτή η επιθυμητή επέμβαση, που απάλλαξε την πεταλούδα μας από το βάρος του αγώνα, ήταν στην ουσία καταστροφική για την ίδια. Όσο και αν το ζητάς, ο Θεός δε θα ήθελε σε καμία περίπτωση μια βιαστική ή επιπόλαιη Ενέργειά Του (έννοιες εντελώς ξένες με την Πανσοφία Του), να σου στερήσουν την απόλαυση της ουσιαστικής εκπλήρωσης του Σχεδίου Του για την κάθε δοκιμασία σου.

Ίσως, κάποιες φορές, κάνεις και εσύ κάποιες σπασμωδικές κινήσεις-επεμβάσεις, όταν πανικοβάλλεσαι και προσπαθείς κάπως να αντιδράσεις, να αμυνθείς, ή ακόμα και να επιτεθείς, για να μη χάσεις το μυαλό σου, νομίζοντας ότι έτσι θα ελέγξεις καλύτερα τα πράγματα. Όμως, ο πανικός δεν είναι ποτέ σύμβουλος της σοφίας, και όταν αποφασίζεις να ενεργήσεις, χωρίς να έχεις την Οδηγία του Αγίου Πνεύματος, απλώς θερίζεις φθορά, οργή και ντροπή. Στερείσαι την ευλογία να εξασκήσεις υπομονή και χάνεις τη ζωτικότητα να βιώνεις και τη χαρά και τη λύπη σου, ως πραγματικό παιδί του Θεού! Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι δε θα ενεργείς ποτέ και θα διάγεις τη ζωή σου με παθητικότητα και παραίτηση. Αυτές οι έννοιες δεν ταιριάζουν καθόλου στο χριστιανικό βίωμα. Εκείνο που ταιριάζει είναι η υπομονή για όσο χρειαστεί, και η ανάληψη της εμπνευσμένης πρωτοβουλίας, επίσης όταν χρειαστεί, μια πρωτοβουλία, που μπορεί να πυροδοτηθεί μόνο από την επιθυμία σου να σκέπτεσαι, να μιλάς και να ενεργείς προς Δόξα Θεού.

Αυτό το τόσο σημαντικό πνεύμα της διάκρισης των στιγμών, μπορεί να ευεργετήσει τη ζωή σου, μόνο όταν το ζητάς με ζήλο και επιμονή στην προσευχή σου. Ζήτα από τον Θεό τη Δύναμη και τη Σοφία Του, ώστε να χειριστείς τις επώδυνες και τις πιεστικές καταστάσεις της ζωής σου. Δεν είναι η λύση να φύγουν ως δια μαγείας αυτές οι καταστάσεις. Στην πραγματικότητα, είναι αυτές ακριβώς οι καταστάσεις, στην ουσία είσαι εσύ μέσα σε αυτές και στην πίεση αυτών, που έχεις το θαυμάσιο προνόμιο να αποκτήσεις τα χαρίσματα, τις αρετές και τις αντοχές, όλον εκείνον τον σπουδαίο πνευματικό, συναισθηματικό και ψυχικό πλούτο, ο οποίος λειτουργεί για τη χριστιανική ζωή σου, όπως το υγρό για τα φτερά της πεταλούδας. Είναι η απαράμιλλη κληρονομιά του Ουράνιου Πατέρα σου, που σε κάνει θαρραλέο και αποφασισμένο παιδί Του, αποφασισμένο να ζεις για τη Δόξα Του, ακόμα και αν τα εμπόδια που ορθώνονται, χτίζουν τείχη αδιαπέραστα για τη ζωή σου.

Μη βιάζεσαι και μην αδημονείς, για να ζήσεις όλα αυτά που έχεις ονειρευτεί. Ναι, είναι δύσκολο να βάλεις φραγμό στην ψυχή που φλέγεται από ευσεβείς πόθους. Όμως, σκέψου πως εκείνο που εσύ ονομάζεις καθυστέρηση, δεν είναι παρά η παθιασμένη επιμονή του Θεού να φροντίσει το ζήτημά σου σε κάθε λεπτομέρειά του, και να μην αφήσει τίποτα λειψό ή μισοτελειωμένο. Σκέψου ότι, όπως το σώμα της πεταλούδας μας χρειαζόταν να δυναμώσει με το προορισμένο για αυτή υγρό, έτσι και η δική σου πνευματική ζωή χρειάζεται ωρίμανση, εμβάθυνση και διεύρυνση, πριν λάβεις την απάντηση στο αίτημα ή στα αιτήματά σου. Δεν είναι εύκολη η αναμονή, αλλά η βιασύνη μόνο να βλάψει μπορεί ή να σου στερήσει την απόλαυση ολόκληρου του καρπού της ευλογίας που ο Θεός επιθυμεί με όλη τη Λαχτάρα Του να σου δωρίσει.

Εκείνο που χρειάζεσαι, για να πετάξει η ψυχή σου στα επιθυμητά ύψη της βαθύτερης ολοκλήρωσης, δεν είναι η ευρυχωρία και η ανέφελη πνευματική ζωή. Είναι ακριβώς οι δυσκολίες και τα προβλήματα, οι πιέσεις και οι στερήσεις, οι αποτυχίες και οι απογοητεύσεις, γιατί μέσα σε αυτές γνωρίζεις πληρέστερα τον εαυτό σου, μαθαίνεις την αξία της ταπείνωσης, γίνεσαι περισσότερο συγκαταβατικός και συμπονετικός με τις δοκιμασίες των συνανθρώπων σου. Μάθε να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες σου με εκείνο το ρωμαλέο φρόνημα, που φέρνει ευαρέσκεια στην Άγια Ψυχή του Θεού μας, και σου δίνει φτερά αγαλλίασης, ακόμα και αν αυτό που ζεις για την ώρα είναι μόνο η οικτρή διάψευση και ο ανυπόφορος πόνος. Εσύ, με την πίστη σου και δια της πίστης σου, μπορείς να αφήνεις τη δυσκολία να ‘μπολιάζει’ το σκελετό της ψυχικής και πνευματικής σου αντοχής, χωρίς να χάνεις ποτέ από τα μάτια σου τα ύψη όλων των οραμάτων σου, που έβαλες μέσα στην καρδιά σου για τη Δόξα του Θεού, και την ευλογία των συνανθρώπων σου.

Ζήσε την πνευματική ζωή σου, προσηλώνοντας σταθερά και αμετακίνητα την ψυχή και το νου σου στην αιώνια αλήθεια ότι όλες οι πηγές, που σε ευφραίνουν και ικανοποιούν και τις πιο βαθιές αβύσσους της ύπαρξής σου, έχουν το όνομα Θεός. Αυτές οι Πηγές δε στερεύουν, όταν διέρχεσαι μέσα από επώδυνες ερημιές και αδιαπέραστα σκοτάδια. Αντίθετα, εξακολουθούν να ρέουν ασυγκράτητες, και εσύ αυτό που χρειάζεσαι για να μην αφυδατωθούν, η πίστη και η εμπιστοσύνη σου στον Θεό, είναι αδιάκοπα να προσέρχεσαι σε αυτές και να ξεδιψάς. Οι Πηγές των αντοχών σου και στις πιο σφοδρές πιέσεις της ζωής, οι Πηγές της χαράς που τόσο λαχταράς, οι Πηγές της ελευθερίας από οτιδήποτε αιχμαλωτίζει τη σκέψη και το συναίσθημά σου στις ύπουλες φυλακές του εχθρού, πηγάζουν μόνο από τον Ουρανό. Τρέφονται από την ακατάλυτη ορμή της Αγάπης του Θεού για σένα, και από την ακατανίκητη λαχτάρα Του να ζει σε σχέση αλήθειας μαζί σου. Μπορείς να μην ευγνωμονείς έναν Θεό τόσο Παντοδύναμο και ταυτόχρονα τόσο Προσωπικό για κάθε ανάγκη σου; Ας έχει δόξα το Όνομα Εκείνου που δυναμώνει τα φτερά της πίστης μας, και κάνει εφικτό για εμάς αυτό που κανένας και τίποτα άλλο δεν μπορεί να μας χαρίσει, το πέταγμα, ακόμα και μέσα από το λάκκο της πιο βαθιάς ταλαιπωρίας….

«Περίμενα με υπομονή τον Κύριο και έσκυψε προς εμένα και άκουσε την κραυγή μου∙ και με ανέβασε από λάκκο ταλαιπωρίας και από βορβορώδη λάσπη». Ψαλμός 40:1...

Το αδιαπραγμάτευτο της πίστης.

"Αν έχετε πίστη σαν κόκκο σιναπιού, θα πείτε σ’ αυτό το βουνό: Πήγαινε από εδώ εκεί, και θα πάει, και δεν θα είναι σε σας τίποτε αδύνατο". Ματθαίος 17:20.

Ποια είναι η ιδέα που έχεις για την πίστη; Είναι ένα θεωρητικό κατασκεύασμα, μια αδιευκρίνιστη πνευματική κατάσταση ή ένα παντοδύναμο βίωμα; Η απάντηση είναι o καθρέπτης της πνευματικής σου κατάστασης, αλλά κυρίως του βάθους που έχει ή δεν έχει η Σχέση σου με τον Ιησού Χριστό. Όχι, η πίστη δεν είναι ένα θεωρητικό κατασκεύασμα, δεν είναι ένα σύνολο φιλοσοφικών κανόνων, ούτε ακόμα μία επινοητή κατάσταση του νου. Αν την αντιμετωπίζεις έτσι, το σίγουρο είναι ή ότι απλώς έχεις συσσωρεύσει θεολογική γνώση, που είναι κενή σε δύναμη και πρακτική εφαρμογή, ή ότι έχεις απορρίψει το κάλεσμα να την εμπειριστής, νομίζοντας πως είναι η τροφή των αδυνάτων για να αντέχουν στις δοκιμασίες της ζωής τους. Όχι, η πίστη δεν είναι το παυσίπονο που σε ναρκώνει, για να ξεχνάς για λίγο τις δοκιμασίες της ζωής σου που τόσο σε πονούν, ή το πνευματικό αναλγητικό περιορισμένης δράσης που «φουσκώνει» το μυαλό σου με ωραιοποιημένες καταστάσεις, που ευελπιστείς να συμβούν, αλλά, τελικά, ποτέ δε θα συμβούν… Ακόμα, περισσότερο η πίστη δεν είναι μια απαραίτητη πρακτική για να ενταχθείς σε ένα θεολογικό δόγμα, την οποία, αν δεν έχεις, θα σκανδαλίζεις τους άλλους με το σκεπτικισμό σου ή τις αμφιβολίες σου.

Η αλήθεια είναι ότι πολύ συχνά σε εκκλησιαστικούς κύκλους, η πίστη αντιμετωπίζεται με αυτό τον τρόπο, δηλαδή αποκλειστικά και μόνο ως θρησκευτική πρακτική, αλλά τα αποτελέσματα είναι πάντα θλιβερά, και μπορούν να συνοψιστούν στις φράσεις πνευματικός μαρασμός και πνευματική παρανόηση. Αυτό συμβαίνει γιατί οι συγκεκριμένες αντιλήψεις για την πίστη, οι οποίες την απογυμνώνουν από τη δύναμη του βιώματος και την ανακαίνιση όλου του εσωτερικού ανθρώπου, διαιωνίζουν σε χριστιανικές κοινότητες μια νοσηρή κατάσταση. Είναι νοσηρή από τη μια γιατί δεν καλλιεργείται η αλήθεια για την αξία της πίστης, και έτσι δεν υπάρχει πνευματική αύξηση, ζήλος και όραμα για τη Δόξα του Θεού. Από την άλλη, είναι νοσηρή, επειδή οι ίδιοι οι πιστοί «υποφέρουν» απλώς σε ένα μίζερο και ηττοπαθές είδος «πνευματικής ζωής», μέσα στην οποία συνέχεια κάτι τους φταίει, αλλά επίσης συνέχεια αποτυγχάνουν να το εντοπίσουν. Αγωνίζονται, βέβαια, με τις δικές τους δυνάμεις να είναι πιστοί, αλλά, τελικά, κάθε μέρα διαπιστώνουν με απογοήτευση ότι γίνονται όλο και πιο δύσπιστοι…

Τελικά, τι είναι πίστη; Θα μπορούσαν να γραφούν τόσα πολλά και πράγματι από πολλούς μελετητές της Βίβλου έχουν γραφεί θαυμάσιες σε βάθος αναλύσεις και ερμηνείες. Ωστόσο, όλες αυτές αντλούν την έμπνευσή τους από τον εκπληκτικό σε πνευματικά νοήματα ορισμό, που μας δίνει ο ίδιος ο Λόγος του Θεού: «Είναι δε η πίστη, πεποίθηση γι’ αυτά που ελπίζονται, βεβαίωση για πράγματα που δε βλέπονται». Εβραίους 11:1. Ο ορισμός αυτός, ακόμα και με μια επιφανειακή ερμηνεία, αναιρεί όλες τις προηγούμενες απόψεις για το περιεχόμενο της λέξης πίστης. Καταρχήν, ξεκαθαρίζεται ότι η πίστη δεν είναι μια απλώς αφηρημένη έννοια, όπως λέμε συλλογικότητα, ευθύνη, σεβασμός, αφού για κάθε αφηρημένη έννοια, όπως γνωρίζουμε από την καθημερινότητά μας, υπάρχει ένα πλήθος ενεργειών που τις κάνει ή δεν τις κάνει πραγματικότητα. Αν, λοιπόν, αυτό ισχύει για τις άλλες αφηρημένες έννοιες που πλαισιώνουν τη ζωή μας, πόσο μάλλον ισχύει για την πίστη. Η πίστη δεν είναι ποτέ δυνατόν να είναι κενή από ενέργειες που δοξάζουν τον Θεό, ευεργετούν τον συνάνθρωπο, και ευλογούν την ίδια την ψυχή του πιστού. Ο Λόγος του Θεού στην Επιστολή του Ιακώβου 2:26, μας βεβαιώνει ότι: «Πίστη χωρίς τα έργα είναι νεκρά».

Στο παρόν άρθρο, η προσοχή θα εστιαστεί περισσότερο στην έννοια της πεποίθησης. Ο ορισμός στην προς Εβραίους Επιστολή ξεκαθαρίζει ότι η πίστη είναι πέρα και πάνω από οτιδήποτε άλλο, πεποίθηση, που σημαίνει βαθιά ριζωμένο βίωμα προς κάτι ή προς κάποιον. Αν αυτός ο Κάποιος είναι ο Θεός, κατανοούμε ότι η πίστη σε Αυτόν δεν είναι απλώς μια αποδοχή θεολογικών δογμάτων και θρησκευτικών κανόνων, καθώς σε όλα αυτά είναι τόσο εύκολο να χαθεί η ουσία, και οτιδήποτε δεν είναι ουσία δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να έχει σχέση με τον Θεό. Πίστη στον Θεό είναι η ακλόνητη πεποίθηση στην Αγαθή Του Φύση, πεποίθηση που διαμορφώνει ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και ένα συγκεκριμένο τρόπο δράσης. Με το επίθετο ‘συγκεκριμένο’ δε νοείται σε καμιά περίπτωση η καλουπωμένη θρησκευτική ζωή, αλλά το είδος εκείνης της ζωής με την απεριόριστη ελευθερία δράσης, που πηγάζει από το συντονισμό της διάνοιας του ανθρώπου με τη Διάνοια του Θεού!

Η πίστη στον Ιησού Χριστό δεν είναι μόνο η αποδοχή και η υπακοή στο Νόμο Του, αν και σίγουρα η διάσταση αυτή είναι καίριας σημασίας για το πέρασμα στη βαθύτερη ουσία της. Στην ευρυχωρία της ζωής μας, σίγουρα, η αποδοχή συγκεκριμένων δογμάτων του Λόγου του Θεού δεν επηρεάζεται, καθώς αυτά τα θεωρούμε τροφή για την πνευματική μας αύξηση και επαγρύπνηση. Αλλά ακόμα και στη στενοχωρία της ζωής μας, μπορεί η αποδοχή συγκεκριμένων θεολογικών δογμάτων να μη δεχτεί αποφασιστικό πλήγμα. Εκείνο, ωστόσο, που απειλείται με σοβαρό πλήγμα είναι η άποψή μας για τον Χαρακτήρα του Θεού. Δηλαδή, μπορεί να μην πάψουμε να πιστεύουμε στην αγιότητα του Νόμου Του, αλλά να πάψουμε να πιστεύουμε ότι Αυτός που θέσπισε τον Νόμο και Αυτός που ενέπνευσε δια Πνεύματος Αγίου τους ανθρώπους Του να συγγράψουν τον Λόγο Του, τελικά έχει τον έλεγχο (και πράγματι, τον έχει) και στις δύσκολες καταστάσεις της ζωής μας. Ακόμα περισσότερο, μπορεί να πειραστούμε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να πάψουμε να πιστεύουμε ότι ο Θεός έχει τέτοια πανίσχυρη Αγάπη μέσα Του για εμάς, που Τον οδηγεί να επεξεργάζεται Σχέδια ευλογίας για τη ζωή μας, ακόμα και αν φαίνεται ακατανόητα σιωπηλός. Πίστη στον Θεό είναι η αμετακίνητη και αμετάπειστη πεποίθηση που αρνείται να δεχτεί οποιαδήποτε από τις παραπάνω κατηγορίες εναντίον του Θεού. Είναι εκείνη η στάση του νου και της καρδιάς που σε κάθε πειρασμό ξέρει να απαντά πως ο Θεός έχει τον έλεγχο σε όλα και εξακολουθεί να βασιλεύει όπως στο τότε, έτσι και στο τώρα της ζωής μας και στους ερχόμενους αιώνες. Βασίλευε πάντα και θα βασιλεύει για πάντα!

Από τα παραπάνω μπορείς να καταλάβεις πως ο εχθρός της ψυχής σου από την πρώτη στιγμή της ανταρσίας του, έχει θέσει ως πρωταρχικούς σκοπούς του να διαστρεβλώνει τον Χαρακτήρα του Θεού, και να επιτίθεται με μένος στην πίστη σου. Είναι καίριας σημασίας για την ωρίμανση της πνευματικής ζωής η κατανόηση της αλήθειας, πως η πίστη είναι θέμα αλληλένδετο με τη Μεγάλη Διαμάχη Θεού και αντιδίκου. Η κατάρρευση της πίστης σημαίνει νίκη εκ μέρους του εχθρού, ενώ η ενδυνάμωση της πίστης είναι Νίκη προς Δόξα Θεού, Νίκη που ευφραίνει την Ψυχή του Δημιουργού σου, και ευεργετεί όχι μόνο εσένα, αλλά και ένα σύνολο ανθρώπων που ούτε καν φαντάζεσαι. Όποιες κι’ αν είναι οι μεθοδείες του εχθρού, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αναιρεθεί ή να υποβαθμιστεί και στον ελάχιστο βαθμό η αιώνια πραγματικότητα της Νίκης του Ιησού Χριστού.

Με αυτή την αλήθεια να τρέφεις την ψυχή σου, όχι μόνο στην αιθρία της ζωής σου, αλλά και στη βαρυχειμωνιά, που, ίσως, βιώνεις στο τώρα σου, καθώς ζεις μέσα σε μια κατάσταση, που οι τρόποι του Θεού, σου φαίνονται εξαιρετικά δυσερμήνευτοι, ή ακόμα καλύτερα απόλυτα δυσερμήνευτοι. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της ζωής σου, ο Θεός δεν προσπερνά ούτε στο ελάχιστο τη δυσκολία ή την αδυναμία σου να πιστέψεις στην Αγάπη Του, και στις Υποσχέσεις του Λόγου Του. Γνωρίζει πολύ καλά τον τρόπο που σκέπτεται ο εχθρός σου. Γνωρίζει όσο δεν μπορείς, ίσως, εσύ να το κατανοήσεις, ή ακόμα καλύτερα να το εντοπίσεις ότι ο αντίδικός Του ξέρει ακριβώς ποιο ή ποια είναι τα αδύνατα σημεία σου, και τι είναι αυτό που θα σε κτυπήσει στο καίριο σημείο των αντοχών και των πεποιθήσεών σου. Αν δεν καταφέρει να αποδομήσει την πίστη σου στην Ύπαρξή Του, θα επιστρατεύσει όλους τους τρόπους του, τους απαισιόδοξους διαλογισμούς και τα πικρά συναισθήματα, για να βλάψει τη βαθύτερη πεποίθησή σου ότι ο Θεός είναι πράγματι φίλος σου, και πονά όσο δεν μπορείς να φανταστείς για όλα όσα περνάς. Μπορεί ο εχθρός σου να γνωρίζει το πώς θα παίξει το παιχνίδι μαζί σου, αλλά εσύ μην ξεχνάς ποτέ με Ποιον έχεις επιλέξει να διεξάγεις τις μάχες σου. Ό, τι και να σκεφτεί ή να επιστρατεύσει εναντίον σου ο εχθρός σου, δε θα μπορέσουν ποτέ οι τρόποι του να νικήσουν τους Τρόπους του Θεού. Ωστόσο, αυτή η πραγματικότητα δεν αναιρεί το γεγονός ότι στη ζωή αυτή η πίστη σου θα δοκιμαστεί, πολλές φορές μέχρι το έσχατο όριο των αντοχών σου.

Πώς, λοιπόν, αντιμετωπίζει ο Θεός το πρόβλημά σου; Σου ζητά να έρθεις σε Αυτόν, μέσω της μελέτης, της προσευχής ή απλώς της σιωπής και της ησυχίας ενώπιον της Παρουσίας Του, για να Του ζητήσεις να αυξήσει την πίστη σου. Ίσως, θεωρήσεις πως αυτό είναι μια ακόμα αφηρημένη θεολογική συμβουλή. Κι’ όμως, είναι τόσο πρακτική, όσο δε φαντάζεσαι. Άλλωστε, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Δεν έχουμε πάντα την πίστη που τιμά τον Ιησού μας και, ίσως, εκεί που τη χρειαζόμαστε περισσότερο, τη χάνουμε. Τη χάνουμε ή επιτρέπουμε να αλλοιωθεί, όταν περισσότερο κάνουμε παρέα με τις σκέψεις και τα συναισθήματα τα οποία σπέρνει ο εχθρός στο νου και την καρδιά μας, παρά με τους λογισμούς και τα συναισθήματα, που παράγονται από την ακλόνητη θέση της πίστης. Μία τέτοια πίστη αρνείται να κάνει διάλογο με τον εχθρό. Είναι η αδιαπραγμάτευτη πεποίθηση που έχει πηγή, κέντρο και σκοπό της τον Θεό και μόνο, μα ταυτόχρονα ευλογεί και τόσες ψυχές γύρω μας, όταν τη διαπιστώνουν ως βίωμα και όχι ως θεωρία στη ζωή μας.

Μελέτησε με προσοχή το εδάφιο της περικοπής. Ο Θεός λαχταρά από εσένα απλώς να διαβάσει στην καρδιά σου την επιθυμία, να του δείξεις έστω και την πιο μικρή πίστη, πίστη σαν τον σπόρο του σιναπιού (ο μικρότερος από όλους τους σπόρους). Από εκεί και πέρα, Εκείνος θα παραλάβει τη θέλησή σου, και μέσα από αυτήν θα οικοδομήσει τα Οχυρώματα της πίστης, απλώς και μόνο επειδή εσύ το θέλεις, επειδή Του εμπιστεύτηκες την αδυναμία σου, και επειδή είναι ιδιότητα της Θείας Φύσης Του να ανταποκρίνεται με Αγάπη στην ανάγκη σου….

Η αύξηση της πίστης, είναι το κλειδί που θα μεταμορφώσει όλη σου την καθημερινότητα, μέσα στην άνεση των ευλογιών του Θεού, ή μέσα στο καμίνι της στέρησης και του πόνου. Η ενδυναμωμένη εν Χριστώ πίστη, αλλάζει τα πάντα, αγιάζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου, μεταμορφώνει τις συνήθειες, τα λόγια, τις πράξεις σου, ελευθερώνει εσένα τον/την ίδιο/α από οτιδήποτε σε καταδυναστεύει και σε στοιχειώνει… Έχοντας αυτό κατά νου ή έχοντας ζήσει μέσα σε τέτοιες περιόδους δοκιμασίας, κατανοούμε πως η πίστη στον Θεό στη βαθύτερη ερμηνεία της, είναι αυτό ακριβώς το βίωμα που διατηρείται και επιμένει να διατηρείται κόντρα σε κάθε λογική, ακόμα και όταν όλα δείχνουν μάταια, ανέλπιδα και απελπιστικά αδύνατα. Ωστόσο, η πίστη δεν κοιτά το φαίνεσθαι και δεν επικεντρώνεται στο τι ισχύει εξωτερικά, αλλά στο τι ισχύει στην απόλυτη και αδιαπραγμάτευτη έννοια των πραγμάτων, μέσα από την αλάνθαστη Σκοπιά του Θεού. Ακόμα περισσότερο, στο λεξιλόγιο του Ιησού Χριστού δεν υπάρχουν οι λέξεις απελπισία, απόγνωση, αδυναμία, απλούστατα γιατί το Δυνατό και Ρωμαλέο Φρόνημα του Ιησού Χριστού δεν τους δίνει τη δυνατότητα να υπάρχουν. Δεν μπορεί το σκοτάδι αυτών των εννοιών να αντέξει το Φως του Ιησού Χριστού, και δεν μπορούν όλα αυτά να αιχμαλωτίσουν και τη δική σου σκέψη και καρδιά, όταν αντλείς δύναμη από την εν Χριστώ Πίστη.

Ίσως, σκεφτείς ή πεις: «ναι, όλα αυτά ισχύουν για τον Ιησού Χριστό, που είναι Θεός, όμως εγώ είμαι ένα ταπεινό πλάσμα που καταβάλλει αγωνιώδεις προσπάθειες να κρατηθεί… ‘σε πνευματική φόρμα’, έτσι που μου είναι δύσκολο να ζήσω σε ένα πλαίσιο παράλογο, πιστεύοντας ότι όλα τα αδύνατα είναι δυνατά». Σε ένα σημείο, έχεις δίκιο, γιατί από μόνος/η σου είναι απλώς αδύνατο να ασκήσεις πίστη, όταν ζεις σε μια πραγματικότητα μέσα στην οποία όλα ‘φωνάζουν’ ότι η πίστη σου είναι φανατισμός και ανοησία. Έχεις δίκιο και σε ένα άλλο σημείο, όταν δηλαδή αρνείσαι να ζήσεις στο παράλογο. Πράγματι, η πίστη δεν είναι παράλογη, είναι όμως υπέρλογη, δηλαδή είναι βίωμα, που σε στρέφει όχι ενάντια στη λογική, αλλά σε υψώνει πάνω από τη λογική. Ο άνθρωπος δεν έχει φτιαχτεί από μόνος του να προσεγγίζει με επιτυχία το υπέρλογο, έχει όμως πλαστεί από τον Δημιουργό του, με την επιθυμία της αναζήτησης του υπέρλογου, και ακριβώς αυτή η αναζήτηση είναι θα λέγαμε, μία από τις αποδείξεις ότι δεν εμφανίστηκε ο άνθρωπος από το πουθενά στον κόσμο μας, ούτε είναι προϊόν τυχαίων διεργασιών. Είναι έκφραση της δημιουργικής Αγάπης του Θεού, και ως τέτοιο πλάσμα πάντα ποθεί την ένωση με την ουράνια ρίζα του, και αυτή η ανάγκη δεν παύει να ισχύει, ακόμα και αν την αναζητά με λάθος τρόπο ή σε λάθος πηγές.

Επομένως, αν είσαι ένας ορθολογιστής, και ερμηνεύεις το κάλεσμα να βιώσεις πίστη στον Θεό με βάση τη λογική σου εμπειρία, αναπόφευκτα το απορρίπτεις και αξιολογείς όσους έχουν πίστη ως φανατικούς. Από την άλλη, αν επιλέγεις να πιστεύεις, αξιολογείσαι και εσύ ως φανατικός/η, κυρίως μάλιστα, όταν κανένας και τίποτα δεν μπορούν να δικαιολογήσουν με λογικά επιχειρήματα την επιμονή σου να πιστεύεις σε έναν Θεό που απλώς φαίνεται σκληρός, ή αδιάφορος προς ότι μοιράζεσαι μαζί Του. Ωστόσο, η ερμηνεία της λογικής για την πίστη δεν αρκεί. Στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά ελλιπής, όχι απλώς γιατί η πίστη δεν μπορεί ούτε καν να προσεγγιστεί με τους κανόνες του ορθολογισμού, αλλά γιατί πολύ περισσότερο θέτεις λάθος μέτρο, απολύτως λάθος, στην αξιολόγησή της. Δεν μπορείς να χωρέσεις τον ωκεανό σε ένα κουβαδάκι ανθρώπινης αντίληψης, ούτε μπορείς να μετρήσεις τους κόκκους της άμμου και να βεβαιώσεις με ακρίβεια για τον αριθμό τους, ακόμα και αν περιοριστείς στον πιο μικρό χώρο μέτρησης.

Μπορείς, λοιπόν, να αντιληφθείς από το παραπάνω παράδειγμα, ότι η πίστη δεν είναι το βίωμα που θα «κουμπώσει» σε μία περισπούδαστη ορθολογιστική ερμηνεία, αλλά ούτε και το βίωμα που θα βρει ανάπαυση στο φανατισμό της σκληροπυρηνικής αντίληψης. Ναι, η πίστη είναι υπέρλογη, αλλά δεν είναι παράλογη ούτε βίαιη. Ναι, η πίστη είναι αδιαπραγμάτευτη, αλλά δεν είναι κενή γνώσης, λογικής και αλήθειας. Τρέφεται από τη Γνώση, τη Λογική και την Αλήθεια του Θεϊκού Νου. Όσο πιο πρόθυμα παραδίδεσαι σε Αυτόν το Νου, για να διαπλάσει το δικό σου νου, επεκτείνοντάς τον για τη Δόξα Του, και την ευλογία των γύρω σου, τόσο περισσότερο θα βιώνεις την πίστη ως απόλαυση, και ως ελευθερία από όλα τα ερωτηματικά σου, ακόμα και αν ζεις σε μία περίοδο που το τοπίο της ζωής σου είναι ακατανόητα ομιχλώδες, ή σκοτεινό. Η πραγματική ζωή της πίστης φέρνει σε μια αρμονική σχέση τη λογική σου, και την ανάγκη σου να εκζητήσεις το Υπερφυσικό. Κανένας από τους Λόγους του Ιησού Χριστού δεν ήταν εμπνευσμένος αποκλειστικά και μόνο από την ανθρώπινη λογική. Δε θα μπορούσε να περιοριστεί στα τείχη της, και ποτέ δεν εγκλωβίστηκε σε αυτά, ακριβώς γιατί τις Λέξεις που πρόφερε ο Ιησούς Χριστός, τις πυροδοτούσε η Αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος.

Πρόσεξε, όμως, αυτή η έννοια της Αποκάλυψης που πυροδοτούσε την ευλογημένη Ύπαρξη του Σωτήρα μας, δε σημαίνει πως ο Ιησούς ζούσε ενάντια στους κανόνες της λογικής. Ο Ίδιος ο Δημιουργός δώρισε τη λογική στον άνθρωπο. Δε θα μπορούσε, λοιπόν, να σου ζητήσει να λειτουργήσεις ενάντια σε αυτή, απλώς και μόνο για να εξασκήσεις την πίστη. Σου ζητά να υποτάξεις με ελεύθερη θέληση τη λογική σου σε Αυτόν, ώστε η λογική σου, όχι μόνο να μη σε εμποδίσει να βιώσεις το δώρο της υπερφυσικής γνώσης, αλλά και η ίδια να αναπτυχθεί σε ένα βαθύτερο επίπεδο. Όταν αυτό το κάνεις, τότε ανοίγεις στον εαυτό σου τη θαυμάσια δυνατότητα να ζεις την αρμονία της διανοητικής και της πνευματικής αντίληψης, τη συμφιλίωση της λογικής και του υπερφυσικού, και όχι τη δίχως νόημα πάλη τους, που δεν ωφελεί καμία πτυχή της προσωπικότητάς σου.

Πίστη είναι η αδιαπραγμάτευτη στάση ζωής που δεν επιθυμεί να καταργήσει τη λογική σου, αλλά να τη διευρύνει, να την ωριμάσει, να την απελευθερώσει. Μόνο έτσι η λογική σου, καθαρισμένη από κάθε ίχνος προκατάληψης ή δυσπιστίας, μπορεί με θάρρος να ομολογήσει την ύπαρξη του Υπερφυσικού. Μπορεί να επιθυμήσει το άνοιγμα του νου και της ψυχής στο Θείο, και μπορεί να σου χαρίσει την ασύγκριτη ευλογία να αξιολογείς τις επιθυμίες και τους φόβους σου, τα ιδεώδη για τα οποία αγωνίζεσαι, και τα προβλήματα της ζωής σου πιο σφαιρικά και πιο βαθιά. Μείνε στην αμετακίνητη και παθιασμένη δέηση να αποκτήσεις την πίστη που δοξάζει το Όνομα του Λατρεμένου σου Θεού. Μείνε στην ακλόνητη επιθυμία να ζεις την πίστη ως πεποίθηση που μεταμορφώνει κάθε μόριο της ύπαρξής σου, πεποίθηση που δε ξεθωριάζει, ούτε ατονεί, αλλά αντίθετα ενδυναμώνεται και στερεώνεται στο νου και την καρδιά σου μέσα από τις δοκιμασίες της ζωής σου. Αμήν...