Το Χριστόμορφο κενό.

«… Δεν είναι μακριά από κάθε έναν από μας ξεχωριστά∙ για τον λόγο ότι, μέσα σ’ αυτόν ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε∙ όπως και μερικοί από τους ποιητές σας είπαν: «Επειδή, και δικό του γένος είμαστε». Πράξεις 17:28.

«Όλοι οι άνθρωποι αναζητούν την ευτυχία. Όλοι ανεξαιρέτως. Άσχετα με τα μέσα που χρησιμοποιούν, όλοι στοχεύουν στο ίδιο αποτέλεσμα. Η θέληση δεν κάνει το παραμικρό βήμα, παρά μόνο αν ο στόχος είναι η ευτυχία. Κι όμως, μετά από τόσα χρόνια, κανείς δεν κατάφερε να φτάσει σ’ αυτόν το στόχο, παρά μόνο όποιος είχε πίστη. Μια προσπάθεια σαν κι αυτή, τόσο επίπονη, τόσο χρονοβόρα, και τόσο κοινή σε όλους, θα έπρεπε να μας πείσει για το κατά πόσο είμαστε ικανοί να επιτύχουμε το καλό με τις δικές μας προσπάθειες. Αυτή, λοιπόν, η επιθυμία και η ανικανότητα δε μας φανερώνουν τίποτα άλλο, παρά το ότι κάποτε υπήρχε στον άνθρωπο η πραγματική ευτυχία, από την οποία δεν απόμεινε παρά το σημάδι και το κενό ίχνος, το οποίο μάταια προσπαθεί ο άνθρωπος να καλύψει με στοιχεία από το περιβάλλον του, ζητώντας βοήθεια από πράγματα που ουσιαστικά αποπροσανατολίζουν από τη μόνη Αλήθεια. Όλα αυτά, όμως, δεν αρκούν, επειδή η άβυσσος μπορεί να γεμίσει μόνο με ένα άπειρο και αναλλοίωτο Ον, δηλαδή μόνο με τον Θεό τον Ίδιο». (κεφάλαιο VII από το βιβλίο Pensees).

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον Μπλεζ Πασκάλ (1623 -1662), έναν από τους μεγαλύτερους διανοούμενους του 17ου αιώνα από τη Γαλλία. Αυτός ο ευφυής άντρας είναι σήμερα γνωστός για σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις – τη θεωρία των πιθανοτήτων, το θεώρημα του διωνύμου, το νόμο της υδροστατικής, την εφεύρεση της πρώτης αριθμομηχανής – καθώς και για τη συμβολή του στην ανάπτυξη του σύγχρονου Γαλλικού θεάτρου, με τα έργα του Pensees και Le Provinciales. Πέρα, όμως, από την ξεχωριστή ευστροφία και τις βαθυστόχαστες φιλoσοφικές του σκέψεις, ο Πασκάλ ήταν ένθερμος πιστός του Ιησού Χριστού. Με παρρησία ομολογούσε πως καμία από τις μεγάλες επιστημονικές του έρευνες δεν μπορούσε να γεμίσει το κενό της ψυχής του. Αυτό το κενό, που το ονόμαζε χριστόμορφο κενό, είναι στην ουσία η βαθιά λαχτάρα που υπάρχει στον κάθε άνθρωπο για την κατάκτηση της αληθινής χαράς, για τη βίωση της κραταιάς αγάπης, για τη γνώση αυτού που έχει πραγματική και αιώνια αξία.

Ο Πασκάλ, ο οποίος από πολύ νέος αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, και γνώριζε τόσο καλά την αγωνία και τον πόνο της δοκιμασίας, δε βρήκε τη βαθύτατη ικανοποίηση που τόσο λαχταρούσε στη φήμη, στην κοινωνική καταξίωση και στην ηθική ικανοποίηση από την επιτυχία στις έρευνες και στις ανακαλύψεις του. Μόνο η ζωντανή εμπειρία του τι σημαίνει βαθιά Σχέση με τον Ιησού Χριστό, μπόρεσε πραγματικά και αποτελεσματικά να χορτάσει την πείνα και τη δίψα της ψυχής του για το αυθεντικό, το γνήσιο, το αιώνιο, το ξέχειλο από αληθινή Αγάπη και Σοφία. Ο Θεός ήταν το Πρόσωπο Εκείνο που, αν και τον κάλεσε να καταλάβει την αναξιότητά του, έντυσε τη γύμνια της ψυχής του με τη Δική Του Αξία, και τον τίμησε με την τόσο υψηλή τιμή να κατανοήσει πως ο Ιησούς Χριστός είναι το τέλος (= ο σκοπός) των πάντων, και το κέντρο όπου οδηγούν τα πάντα.

Στο διαδίκτυο μπορεί ο σύγχρονος ερευνητής να διαβάσει πολλές πληροφορίες για την προσωπικότητα του Πασκάλ, οι οποίες δεν κυμαίνονται όλες απαραίτητα στο κλίμα της θετικής αποτίμησης. Μπορεί να διαβάσει και λόγια απορριπτικά για εκείνον, κυρίως στο θέμα της αξιολόγησης και της κριτικής πάνω στη γνωστή σκέψη του, που χαρακτήρισε ως «στοίχημα του Θεού» και κατέγραψε σε ένα από τα έργα του. Η σκέψη του σε γενικές γραμμές έχει ως εξής: «Στοιχημάτισε, χωρίς δισταγμό, ότι Εκείνος υπάρχει. Αν κερδίσεις, τα κέρδισες όλα. Αν χάσεις, δεν χάνεις τίποτα». Δηλαδή: αν στοιχηματίσω πως υπάρχει Θεός και δεν υπάρχει, δεν έχω χάσει τίποτα. Αν, όμως, υπάρχει, έχω χάσει το παν. Ίσως, η σκέψη αυτή να φαίνεται απλοϊκή και να στερείται της βαθιάς πνευματικότητας που θα περιμέναμε από μία αυθεντία στον τομέα της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Μπορεί πράγματι να προσφέρει τροφή για ειρωνεία και χλευασμό εκ μέρους των άθεων και αγνωστικιστών διανοητών. Μπορεί πράγματι να έγινε αιτία αυτή η σκέψη, ώστε κάποιοι – δήθεν γνώστες και αναλυτές των πάντων – να αποφανθούν ακόμα και για την ψυχική υγεία του Πασκάλ. Πραγματικά, δε θα πάψουν ποτέ να με λυπούν, παρά μόνο αν σταματήσουν, αυτές οι κρίσεις που γίνονται με πνεύμα αφορισμού, φανατισμού και ισοπέδωσης από τον άνθρωπο για τον συνάνθρωπό του…

Θεωρώ ότι δεν αξίζει να αναλύσουμε ή να σταθούμε στο αν ένας διανοητής λέει ή δε λέει τα πάντα σωστά, όσο στο αν πραγματικά αυτός ο άνθρωπος με τη δράση, τη στάση του, τη γενικότερη φιλοσοφία του προσέφερε κάτι, έστω ένα ελάχιστο φως, στον επίπονο δρόμο του ανθρώπου για την αναζήτηση του πραγματικού νοήματος της ζωής. Εξάλλου, πολλοί πνευματικοί άνθρωποι είναι πιθανόν στο διάβα της ζωής τους να διατύπωσαν απόψεις που δε ξεχείλιζαν από την αλήθεια της Σοφίας και της Γνώσης του Θεού. Αυτό, προφανώς, συνέβη γιατί και οι ίδιοι ήταν μπερδεμένοι και παρέθεταν κρίσεις ή συμπεράσματα βιαστικά, ενώ ήταν περισσότερο σε φάση αδυναμίας, αμηχανίας και αναζήτησης, παρά σε φάση διαπίστωσης, ως αποτέλεσμα βαθιάς έρευνας και μελέτης. Είναι μάλιστα ακόμα πιο πιθανό όχι απλώς να εκφράστηκαν, αλλά και να έπραξαν, σε κάποια φάση της ζωής τους, με εντελώς λάθος τρόπο, για τον οποίο στην πορεία τους ελέγχθηκαν, αναίρεσαν, μετανόησαν, ζήτησαν συγγνώμη από Θεό και ανθρώπους. Μπορεί και να μη ζήτησαν, αλλά το θέμα της βαθύτερης γνώσης της ψυχής του καθενός και το πώς, τελικά, θα κριθεί, δεν είναι σε καμία περίπτωση θέμα που αξίζει να απασχολεί τον άνθρωπο, καθώς δεν άπτεται ούτε της δικαιοδοσίας του, ούτε της γνώσης που επιθυμεί ο Θεός να μας αποκαλύψει.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι λάθος πράγματα έχουν λεχθεί και έχουν γίνει και από άθεους ερευνητές και επιστήμονες, λάθη που είτε ομολογήθηκαν με τιμιότητα και θάρρος ψυχής, είτε αποσιωπήθηκαν από ντροπή και εγωισμό. Όταν πραγματικά θέλουμε να πορευόμαστε με αντικειμενική κρίση, το πρώτο πράγμα που αξίζει να ομολογούμε είναι πως από το λάθος δεν εξαιρείται κανείς. Συνεπώς, εκείνο που έχει σημασία δεν είναι το λάθος που γίνεται ή μπορεί να γίνει, αλλά το πνεύμα με το οποίο πορεύεται κανείς στη ζωή του. Μέσα σε όλες τις γωνιές της ψυχής και του νου, ο Θεός μπορεί να διακρίνει και να ερμηνεύσει κίνητρα, βαθύτερες σκέψεις και πεποιθήσεις, όλα εκείνα τα ανομολόγητα, τα απόκρυφα, αλλά τόσο υπαρκτά, εκείνα που ποτέ δε διατυπώθηκαν σε ένα χαρτί, ποτέ δεν κοινωνήθηκαν σε δημόσιες συναναστροφές, στα οικογενειακά τραπέζια ή στα έδρανα των πανεπιστημίων, αλλά χαρακτήρισαν αμετάκλητα την πορεία ενός ανθρώπου σε αυτή τη γη. Όσο και αν προσπαθήσει κάποιος, δε θα μπορέσει ποτέ να ακυρώσει την Ιδιότητα του Θεού να είναι Παντογνώστης, να γνωρίζει τα φύλλα της ψυχής ενός ανθρώπου μέχρι την πιο ασήμαντη λεπτομέρεια, να μην του ξεφεύγει τίποτα από τις υποσημειώσεις, τις παραπομπές, τις ερμηνείες, τους ουσιαστικούς σκοπούς.

Προσωπικά, έχω λάβει μεγάλη ευλογία από τη σκέψη του Πασκάλ για το χριστόμορφο κενό. Η σκέψη του αυτή δένει αρμονικά με τις διδασκαλίες του Λόγου του Θεού, και προσφέρει γόνιμα ερεθίσματα για προβληματισμούς και στοχασμούς που ούτε βλάπτουν, ούτε αποπροσανατολίζουν, ούτε ναρκώνουν την ψυχή με προσωρινά παυσίπονα κενής φιλοσοφίας. Αντίθετα, είναι σκέψεις που καλούν την ψυχή να αντικρίσει με σθένος και ταπείνωση αλήθειες λυτρωτικές από τη σκλαβιά του εχθρού της ψυχής. Είναι οι αλήθειες που πάντα μέσα μας αναζητούσαμε για να γεμίσουμε το υπαρξιακό κενό μας∙ οι αλήθειες που ανοίγουν την πύλη για τη βίωση της μόνης ζωής με νόημα, ομορφιά και χαρά, η οποία δεν ακυρώνεται ακόμα και αν προσωρινά την καλύψει το σκοτάδι της δριμύτατης δοκιμασίας. Ο ίδιος ο Πασκάλ δεν έζησε μία ζωή ευρυχωρίας από εξωτερική πλευρά. Ωστόσο, κατέκτησε την εσωτερική ευρυχωρία, αυτή που γεμίζει τα όποια κενά και επουλώνει τις όποιες πληγές. Κατέκτησε την ευρυχωρία που αποκτά η ζωή, όταν ο άνθρωπος ζει και εργάζεται για να δοξάζει τον Δημιουργό του.

Το Χριστόμορφο κενό μπορεί να γεμίσει μόνο με την αιτία της έλλειψης που το δημιουργεί. Η πρόταση που μόλις διατυπώθηκε, συνιστά καθαρή λογική και, αν το θέλετε, κρυστάλλινη εξήγηση από τον κόσμο του ορθολογισμού. Δεν μπορεί να θεραπευθεί ένα πρόβλημα, αν δεν εντοπιστεί η αιτία που το προκαλεί. Ωστόσο, για το συγκεκριμένο θέμα, την ικανοποίηση του ανικανοποίητου της ψυχής, δεν μπορούμε να αρκεστούμε μόνο στις εξηγήσεις της εγκεφαλικής λογικής. Αυτό το βαθύτατο θέμα δεν είναι δυνατό να συλληφθεί στην ολότητά του από τους νόμους της λογικής. Κανείς δεν μπορεί να τεμαχίσει σε ένα τραπέζι έρευνας φυσικών επιστημών την ψυχή, και να εξηγήσει με την ψυχρή λογική των φυσικών νόμων γιατί σε κάθε λαό και σε κάθε εποχή, σε κάθε πολιτισμό και σε κάθε θρησκεία, πολιτισμό πρωτόγονο ή προχωρημένο, θρησκεία ειδωλολατρική ή χριστιανική, ενυπάρχει αυτή η βαθύτατη ανάγκη του ανθρώπου για να αναζητήσει τη χαρά∙ αυτή η πεποίθηση πως, χωρίς την Πίστη σε κάτι ανώτερο και υπέρτερο, ο άνθρωπος είναι απελπιστικά αμήχανος μπροστά στο μέγιστο Αίνιγμα της ζωής, και αδύναμος στον όποιο αγώνα για την κατάκτηση της πνευματικής ολοκλήρωσης και της ψυχικής γαλήνης του. Χωρίς τον αγώνα για τη βίωση των αναλλοίωτων Αξιών του Λόγου του Θεού, η ζωή μοιάζει πράγματι μια καλοστημένη φάρσα ή ένα παιχνίδι χωρίς νόημα. Ο βαθύτατος πόθος του ανθρώπου για τη βίωση όλων όσων εναγώνια αναζητά, μένει αθεράπευτος και ανεκπλήρωτος, αν αντιμετωπιστεί έξω από το πλαίσιο της αιτίας που τον δημιουργεί.

Η αρχή της απάντησης στο μέγιστο αίνιγμα της ζωής, δίνεται μόνο σε ένα βιβλίο, στον ασύγκριτο Λόγο του Θεού. Γράφω αρχή, γιατί ο πεπερασμένος νους μας, στην παρούσα γήινη φάση μας, δεν μπορεί να αντέξει, δεν μπορεί να χωρέσει όλο το βάρος των αποκαλύψεων της Γνώσης του Υψίστου. Τώρα, «γνωρίζουμε κατά μέρος» Α' Κορινθίους 13:9. Δεν είμαστε ακόμα έτοιμοι για τη γνώση και την κατανόηση του ολόκληρου, και έτοιμοι θα γίνουμε μόνο όταν εξοριστεί οριστικά από το γένος μας η ροπή προς την αμαρτία, όταν ενδυθούμε το αμάραντο σώμα της αθανασίας, σε μία ατελεύτητη ζωή μαζί με τον Λυτρωτή μας στην ένδοξη Βασιλεία των Ουρανών, την αγιότερη Προσδοκία όλων των αιώνων.

Ο σεβασμός στις αποκαλύψεις αυτού του μοναδικού βιβλίου μπορεί να υποστηριχθεί μόνο από διανοητές που εκφράστηκαν ή έγραψαν βιβλία, χωρίς να παρεκκλίνουν ή να θολώσουν με διανοητικές μαεστρίες και επιδιώξεις προσωπικής προβολής την Αλήθεια του Θεού. Αυτή η αιώνια και αδιαπραγμάτευτη Αλήθεια λάμπει ως φάρος φωτεινός σε όλους τους αιώνες, και δεν μπορεί να τη σβήσει καμία περισπούδαστη φιλοσοφία αυτού του κόσμου. Μπορεί να διατυπώθηκαν και ήδη συνεχίζουν να διατυπώνονται θεωρίες που με πνεύμα αυθάδειας και αλαζονείας απορρίπτουν τον Θεό της Βίβλου. Ωστόσο, το γεγονός ότι κάτι απορρίπτεται, δε σημαίνει πως παύει να υπάρχει ή να ευλογεί με το αποτέλεσμά του, όσους αγκαλιάζουν με πίστη την αλήθειά του. Η είσοδος της αμαρτίας στον κόσμο μας, η αποκοπή μας από την ουράνια ρίζα μας, η ίδια η φύση μας που είναι επαναστατική και κατά βάση παρορμητική, τόσο οργισμένη κάποιες φορές και τόσο αντιδραστική στο Κάλεσμα του Θεού, συνιστούν όλες αυτές τις αιτίες που αυτό το κενό της ψυχής δε γεμίζει, όσο και αν προσπαθεί κάποιος να το θεραπεύσει με θλιβερά και φτηνά υποκατάστατα.

Το κενό αυτό, που το προκαλεί η απερίγραπτη λαχτάρα και νοσταλγία για τον ουρανό που χάθηκε, μπορεί να το καλύψει μόνο ο Ιησούς Χριστός∙ το μόνο Πρόσωπο που έγινε η γέφυρα της συμφιλίωσης ανάμεσα στον Άγιο Θεό και στον αμαρτωλό άνθρωπο. Ο μέγιστος πόνος του Θεανθρώπου, ο πόνος που βιώθηκε ως τα τρίσβαθα της Ψυχής Του, εξαιτίας της μεγαλειώδους Αγάπης Του για τον άνθρωπο, είναι η Θεραπεία στους πόνους όλου του κόσμου. Είναι η ουσιαστική και μόνη ικανοποίηση στη δίψα και την πείνα της ανθρώπινης ψυχής. Είναι η Πρόταση της Χάρης και του Ελέους του Θεού, για να γεμίσεις, μέχρι του σημείου που θα πλημμυρίσεις, το κενό σου από οποιαδήποτε αιτία ή από όλες τις αιτίες που το προκαλούν. Η Πρόταση είναι ακόμα ανοικτή, όπως ανοικτή παραμένει η Θύρα της Χάριτος του Θεού, για να εισέλθεις σε Σχέση ζωής με τον Ζωντανό Θεό που σε δημιούργησε, και λαχταρά το κάλλιστο για τη ζωή σου.

Ο Απόστολος Παύλος, στη θαυμάσια ομιλία του στον Άρειο Πάγο το 51 μ. Χ., δήλωσε τόσο χαρακτηριστικά ότι είμαστε «γένος του Θεού». Συνεπώς, δεχόμενοι ότι είμαστε γεννημένοι για να ζούμε σε Σχέση μαζί Του, πώς είναι δυνατόν να μη νιώθουμε κενό, όταν ζούμε αποξενωμένοι από Εκείνον ή όταν καλύπτουμε το ανικανοποίητο της ψυχής μας με λάθος τρόπους; Μην δεχτείς τα φτηνά υποκατάστατα και τις απατηλές θεραπείες του εχθρού. Δημιουργήθηκες για τον Ουρανό. Επίλεξε να ζήσεις από αυτή σου τη ζωή για τον Ουρανό, και δε θα νιώθεις ποτέ κενό στην ψυχή σου, σε όποιες περιστάσεις και αν βρεθείς, ακόμα και στις πιο οδυνηρές ή απροσδόκητες. Εκείνος θα σε πλημμυρίζει, θα σε θεραπεύει, θα σε γαληνεύει, όπως δεν το μπορεί κανένας και τίποτα. Ας έχει Δόξα η Μεγαλοσύνη του Πανάγαθου Θεού μας στον αιώνα. Αμήν...