Ουσία ή νομικισμός;

Εκφοβισμός είναι η επιθετική παρενόχληση που επαναλαμβάνεται, και περιέχει απειλές, συναισθηματικές, λεκτικές ή σωματικές με σκοπό ο άλλος να «φοβηθεί», κι ο φόβος να τον οδηγήσει σε συμμόρφωση με αυτό που θέλει ο πιο δυνατός. Η ανισότητα δύναμης είναι προϋπόθεση.
Πολλά γράφονται για τον εκφοβισμό στα σχολεία, το γνωστό στη λαϊκή γλώσσα ως «νταηλίκι», και τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό στα παιδιά που θα υποστούν αυτή την κατάσταση. Οι πολιτικοί μιλούν για τον εκφοβισμό των λαϊκών αγώνων. Οι συνδικαλιστές για εκφοβισμό των εργαζομένων. Οι δημοσιογράφοι για εκφοβισμό του τύπου. Διαβάζουμε ακόμη για τον εκφοβισμό μέσω του διαδικτύου, όπου νέοι άνθρωποι έχουν οδηγηθεί ακόμη και στην αυτοκτονία από το φόβο, επειδή δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες ή στοιχεία που τους αφορούν.

Θρησκευτικός εκφοβισμός.
Μια από τις πιο γνωστές μορφές εκφοβισμού είναι ο "θρησκευτικός".  Μέσα στα χρόνια έχει πάρει πολλές μορφές. Η θρησκευτική βία που την προκαλεί ο φανατισμός, έχει αφήσει το αποτύπωμά της σε όλα τα δόγματα και τις θρησκείες. Στο χριστιανισμό, η Ιερά Εξέταση είναι μια μελανή σελίδα. Τα ίδια φαινόμενα βέβαια βρίσκει κάποιος και στο Ισλάμ, στον Ινδουισμό, και στον Βουδισμό.
Στον αντίποδα υπάρχει κι ο φιλοσοφικός εκφοβισμός προς τους χριστιανούς, όσων θεωρούν πως όποιος διαβάζει την Αγία Γραφή, κι ακόμη περισσότερο όποιος την πιστεύει, είναι αδαής, έχει άγνοια και πρέπει να τον οικτίρουμε. Κάπου εκεί κινείται εν πολλοίς ο Ρίτσαρντ Ντώκινς, στο βιβλίο του «Η περί Θεού αυταπάτη».
Υπάρχει όμως, μια μορφή θρησκευτικού εκφοβισμού, η οποία δεν κυκλοφορεί βέβαια με αυτό το όνομα, αλλά με άλλο. Είναι ο εκφοβισμός που λέει: Η Εκκλησία μου (κι εγώ που την αντιπροσωπεύω, εννοείται) κρατά τα κλειδιά του παραδείσου. Για να πας στο Θεό, πρέπει να κάνεις ότι σου πω. Πρέπει να πιστεύεις μέσα από τα δικά μου μάτια. Πρέπει να ανήκεις σε μας. Πρέπει να βαπτιστείς σε μας, πρέπει να έρχεσαι μόνο εδώ μαζί μας, και πρέπει να κάνεις και δύο-τρία πράγματα ακόμη.
Αυτή τη μορφή θρησκευτικού εκφοβισμού, την ονομάζουμε «νομικισμό». Προφανώς στο δικό μας δόγμα, ο νους μας πάει κατευθείαν σε άλλα μεγάλα χριστιανικά δόγματα, και στο νομικισμό που εμείς διακρίνουμε σε αυτά. Αυτό είναι αλήθεια.
Τι είναι ο νομικισμός; Είναι μια λέξη που προέρχεται από τη λέξη «νόμος», εννοώντας το νόμο του Θεού. Δεν χρησιμοποιείται ούτε μια φορά στην Καινή Διαθήκη. Υπάρχει όμως, παντού την Καινή Διαθήκη, αυτό που ο νομικισμός διδάσκει. Θα δούμε τι είναι αυτό.
Συχνά όταν λέμε πως κάποιος είναι «νομικιστής», εννοούμε πως είναι πιο αυστηρός από εμάς. Προφανώς δεν είναι αυτή η σωστή χρήση του όρου. Η λέξη νομικισμός όταν χρησιμοποιείται, αναφέρεται στη λάθος χρήση του νόμου του Θεού. Αναφέρεται σε μια έννοια, σε μια στάση, σε μια νοοτροπία την οποία ο Λόγος του Θεού εντέλει καταδικάζει. 

Ποια είναι αυτή η στάση;
Πρώτον, ο νομικισμός λέει, πως μπορείς να ακολουθήσεις τη χριστιανική συμπεριφορά με τη δική σου δύναμη. Και πρέπει να το κάνεις, ώστε να κερδίσεις την εύνοια του Θεού. Με άλλα λόγια ο νομικισμός είναι παρών, όταν ο άνθρωπος προσπαθεί να είναι ηθικός με τη δική του δύναμη, χωρίς να εμπιστεύεται τη βοήθεια και το έλεος του Χριστού. Δηλαδή, η ηθική συμπεριφορά που δεν πηγάζει από εμπιστοσύνη στο Θεό κι από αγάπη για τον Θεό, είναι νομικισμός.
Ο νομικιστής είναι πάντα, ή προσπαθεί να είναι πάντα πολύ ηθικός. Στην πραγματικότητα η πλειονότητα των ηθικών ανθρώπων είναι νομικιστές, επειδή κληρονόμησαν από το σπίτι τους όχι μια ταπεινή εμπιστοσύνη στο Θεό, αλλά επειδή έτσι έμαθαν πως πρέπει να φέρεται κάποιος για να είναι σωστός. Κι αυτή η στάση καταλήγει να σημαίνει «αυτό»-πεποίθηση, κι όχι πεποίθηση στο Θεό.   
Ο νομικιστής ηθικολόγος είναι σαν τον Φαρισαίο που δεκατίζει και νηστεύει δύο φορές την εβδομάδα. Είναι αν θέλετε σαν τον μεγάλο αδελφό του ασώτου. Χρησιμοποιούν την ηθική τους για να πουν στο Θεό ότι τώρα που είναι καλοί, ο Θεός οφείλει να τους ευλογεί, οφείλει να τους απαντάει, και να τους ρωτάει για το τι κάνει. Ο νομικιστής αυτοπροσδιορίζεται ως θεματοφύλακας, του ποιος μπορεί να πάει στο Θεό και με τι όρους. Είναι ξεκάθαρο πως όποιος πλησιάζει έτσι τον Θεό, καταλήγει στην τραγωδία του να χάσει την ψυχή του.
Η πρώτη έννοια του νομικισμού επομένως είναι πως μπορώ να ζήσω με τη δική μου δύναμη αυτό που ο Θεός ζητάει, και μάλιστα θα το κάνω, για κερδίσω την εύνοια του Θεού.
Η δεύτερη έννοια του νομικισμού λέει: για να ανήκεις στην Εκκλησία, εκτός της πίστης σου, πρέπει να γίνεις σαν κι εμάς, και να τηρείς τις δικές μας πρακτικές. Δημιουργεί μια σειρά από απαιτήσεις, πέρα από αυτό που λέει η Γραφή, τις οποίες πρέπει να τηρήσει κάποιος ώστε να ανήκει στο λαό του Θεού, και όσο ζει εδώ, να ανήκει σε μια τοπική Εκκλησία. Με αυτόν τον τρόπο αποκλείονται άνθρωποι από την κοινότητα της Εκκλησίας για λάθος λόγους.
Στην Εκκλησία δεν ανήκει κανένας που δεν πιστεύει στο Χριστό, και κανένας για τον οποίο ο Χριστός δεν σημαίνει τίποτα. Αντίθετα, ανήκει στην Εκκλησία του Χριστού ο καθένας που έχει ζητήσει συγχώρηση από τον Χριστό, κι ο Χριστός είναι τώρα Σωτήρας, Αρχηγός, και Κύριός του.

Γύρω μας, υπάρχουν σύλλογοι, υπάρχουν οργανώσεις που για να είσαι μέλος, πρέπει να πληροίς κάποιους όρους. Για να ανήκεις στο σύλλογο Ποντίων του Ελληνικού, προφανώς πρέπει να είσαι Πόντιος στην καταγωγή, και να μένεις στο Ελληνικό. Αν δεν είμαι Πόντιος ούτε μένω στο Ελληνικό, δεν μπορώ να συμμετάσχω, εκτός κι αν συμμετάσχω τιμητικά ή κατ’ οικονομία.
Για να ανήκεις στη Θύρα 7 του Ολυμπιακού, προφανώς πρέπει να είσαι Ολυμπιακός, να είσαι φανατικός, και να είσαι διατεθειμένος να ξοδεύεις χρήματα και χρόνο για τους σκοπούς της Θύρας 7. Αν είμαι Παναθηναϊκός ή ΑΕΚ, προφανώς δεν μπορώ να πάρω μέρος εκεί.

Κάθε ανθρώπινος οργανισμός βάζει όρους, ώστε να κρατήσει ορισμένους ανθρώπους απέξω, και για να διατηρήσει μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, και τάξη. Η εκκλησία όμως, δεν είναι ανθρώπινος οργανισμός. Η τοπική έκφρασή της, έχει στοιχεία ανθρώπινα, η αληθινή εκκλησία όμως, δεν έχει. Η αληθινή εκκλησία ανήκει στο Χριστό, δηλαδή το σύνολο των απανταχού αναγεννημένων, και η οποία είναι η Μία Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία; Αυτή είναι η Εκκλησία! Καθένας που το Άγιο Πνεύμα τον ή την αναγέννησε. Καθένας που ομολογεί πίστη στον Ιησού Χριστό. Όποιος δεν ομολογεί τον Χριστό ως Κύριο, δεν μπορεί να είναι μέλος αυτής της Εκκλησίας.
Αν τώρα σε αυτό, προσθέσουμε όρους π.χ. για να είσαι μέλος πρέπει να ντύνεσαι όχι μόνο «σεμνά», αλλά με ένα συγκεκριμένο τρόπο σεμνά, τότε βάζουμε όρους. Προσθέτουμε στη Γραφή. Αυτό είναι νομικισμός. Αν πούμε, για να γίνεις μέλος δεν πρέπει να πίνεις κρασί. Για να γίνεις μέλος, απαγορεύεται να εργασθείς Κυριακή. Για να είσαι μαζί μας, πρέπει να έχεις τις δικές μας πεποιθήσεις για την πολιτική, τότε βάζουμε όρους πέρα από την Αγία Γραφή. Αυτό είναι νομικισμός.

Ποιες είναι οι δύο πλευρές του νομικισμού; 
Να τις ξαναπούμε: Η μία πλευρά είναι, ότι μπορώ να τηρήσω αυτό που θέλει ο Θεός με τη δική μου δύναμη. Θα το κάνω, γιατί έτσι θα με δεχθεί ο Θεός. Η δεύτερη πλευρά λέει, ότι για να ανήκω στο λαό του Θεού, πρέπει εκτός τη πίστη μου στο Χριστό, να τηρώ ορισμένους άλλους κανόνες, για να είμαι σίγουρος.
Και οι δύο αυτές πλευρές έχουν μια κοινή ρίζα. Σύμφωνα με τη μία πλευρά χρησιμοποιούμε τη δύναμη μας για να γίνουμε εμείς οι ίδιοι ηθικοί. Σύμφωνα με την άλλη πλευρά χρησιμοποιούμε τη δύναμή μας, για να κάνουμε την εκκλησία ηθική, σύμφωνα με τα δικά μας πρότυπα. Σύμφωνα με την πρώτη πλευρά, δεν στηριζόμαστε στη δύναμη του Θεού για τον αγιασμό, ούτε για τη συγχώρησή μας. Στη δεύτερη περίπτωση δεν στηριζόμαστε στο Θεό, για να ζήσουμε ζωή πραγματικά καθαρή ως εκκλησία.
Αυτό που ενώνει τα δύο είδη νομικισμού είναι εντέλει η «απιστία». Απιστούμε στο ότι ο Θεός θα ολοκληρώσει μέσα μας αυτό που ξεκίνησε. Αυτό λέει στη Φιλιππησίους 1:6, και στη Φιλιππησίους 2:12. Απιστία στο ότι ο Θεός θα οδηγήσει και τους άλλους, όπως Εκείνος θέλει και πως υπάρχουν θέματα συνείδησης για τα οποία ο Λόγος του Θεού μας αφήνει ελεύθερους. Στη Φιλιππησίους 3:15 γράφει: " Όσοι λοιπόν είμεθα τέλειοι, τούτο ας φρονώμεν· και εάν φρονήτε τι άλλως πως, και τούτο θέλει αποκαλύψει εις εσάς ο Θεός".
Ο νομικιστής προσπαθεί να αντικαταστήσει τη δύναμη της πίστης, με την ανθρώπινη αποφασιστικότητα να είναι ηθικός. Η ειρωνεία είναι πως εντέλει η εκκλησία αλλά κι εμείς δεν είμαστε καθαροί, γιατί στηριζόμαστε στο δικό μας εγωισμό και τη σάρκα.
Ο νομικισμός λοιπόν, είναι θανατηφόρος για την ψυχή. Σε παίρνει μακριά από την ταπεινή εξάρτηση από τον Χριστό. Σε εκφοβίζει, γιατί σε πείθει πως η πίστη στο Χριστό δεν φτάνει. Πρέπει να κάνεις κι άλλα. Ο νομικισμός είναι θρησκευτικός εκφοβισμός. Και για αυτό γράφει με την ένταση που γράφει ο Παύλος στους Κολοσσαείς 2:12-15. "συνταφέντες μετ' αυτού εν τω βαπτίσματι, δια του οποίου και συνανέστητε δια της πίστεως της ενεργείας του Θεού, όστις ανέστησεν αυτόν εκ των νεκρών.
Και εσάς, όντας νεκρούς εις τα αμαρτήματα και την ακροβυστίαν της σαρκός σας, συνεζωοποίησε μετ' αυτού, συγχωρήσας εις εσάς πάντα τα πταίσματα,
εξαλείψας το καθ' ημών χειρόγραφον, συνιστάμενον εις διατάγματα, το οποίον ήτο εναντίον εις ημάς, και αφήρεσεν αυτό εκ του μέσου, προσηλώσας αυτό επί του σταυρού·
και απογυμνώσας τας αρχάς και τας εξουσίας, παρεδειγμάτισε παρρησία, θριαμβεύσας κατ' αυτών επ' αυτού".

Τι συνέπεια πρακτική έχουν αυτά για μας σήμερα; 
Έχουν πρακτικές συνέπειες, και αφορούν το πώς εμείς ζούμε σήμερα ως χριστιανοί. Είμαστε ελεύθεροι από κάθε ανθρώπινη θρησκευτική παράδοση που λέει, πως για να με δεχθεί ο Χριστός πρέπει να κάνω κι αυτό κι εκείνο και το άλλο. Προσέξτε: "Ας μη σας κρίνη λοιπόν μηδείς δια φαγητόν ή δια ποτόν ή δια λόγον εορτής ή νεομηνίας ή σαββάτων". Κολοσσαείς. 2:16. Όποιοι σας τα λένε αυτά μην τους ακούτε.

Το τι τρώει ή τι πίνει, ή ποια μέρα τηρεί για το Θεό, δεν αποτελεί το κριτήριο για να κρίνεις που στέκεται κάποιος με τον Θεό. Σίγουρα δεν πρέπει να κάνω καταχρήσεις. Δεν μπορώ να είμαι λαίμαργος, ούτε μπορώ να είμαι μέθυσος. Γράφει στην Α' Κορινθ. 6:12. "Πάντα είναι εις την εξουσίαν μου, πλην πάντα δεν συμφέρουσι· πάντα είναι εις την εξουσίαν μου, αλλ' εγώ δεν θέλω εξουσιασθή υπ' ουδενός.  Δεν θα γίνω λοιπόν δούλος ούτε στο φαγητό ούτε στο ποτό.

Κι επίσης θα περιορίσω την ελευθερία μου, για να μην ενοχλήσω τη συνείδηση ενός αδελφού: Β' Κορινθ. 8:9. "Πλην προσέχετε μήπως αύτη η εξουσία σας γείνη πρόσκομμα εις τους ασθενείς". 
Και πιο κάτω γράφει: Α' Κορινθ. 8:13. "Δια τούτο, εάν το φαγητόν σκανδαλίζη τον αδελφόν μου, δεν θέλω φάγει κρέας εις τον αιώνα, δια να μη σκανδαλίσω τον αδελφόν μου". Σίγουρα δεν μπορώ να κάνω ότι θέλω, γιατί αφενός το σώμα μου είναι ναός του Θεού, ναός του Αγίου Πνεύματος, κι αφετέρου γιατί άλλοι μπορεί να έχουν αδύναμη πίστη.

Όμως, το τι θα φάω εντέλει, και το τι πιω, αυτό καθαυτό δεν με κάνει χριστιανό, ούτε μου αφαιρεί τη χριστιανική μου ιδιότητα. Δεν εξαρτάται από αυτά το αν θα με δεχθεί ο Θεός, ούτε το αν θα ανήκω στην Εκκλησία Του. Γράφει στην Α' Κορινθίους 8:8. "το φαγητόν όμως δεν συνιστά ημάς εις τον Θεόν· διότι ούτε εάν φάγωμεν περισσεύομεν, ούτε εάν δεν φάγωμεν ελαττούμεθα". Το ίδιο γράφει και στη Ρωμαίους 14:17. "Διότι η βασιλεία του Θεού δεν είναι βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω".
Ο Θεός δεν με δέχεται με βάση το τι τρώω ή τι πίνω. Αν είμαι του Χριστού, δεν έχει σημασία τι θα φάω και τι θα πιω, σημασία έχει να το κάνω με πίστη στο Θεό, και χωρίς να ενοχλήσω κάποια αδύναμη συνείδηση. Υπάρχουν περιπτώσεις αδύναμης συνείδησης. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι βγήκαν από δύσκολες καταστάσεις, βγήκαν από τον αλκοολισμό και δεν τους είναι εύκολο να ξαναπιούν κρασί.

Ο σκοπός μας, δεν είναι να προσέξουν οι άνθρωποι τον τρόπο λατρείας μας. Ούτε να παρατηρήσουν το τι κάνουμε εμείς σωστά ενώ οι άλλοι λάθος. Ο σκοπός μας είναι να δείξουμε τον Χριστό. Αν δεν δείξουμε Χριστό, δεν έχουμε λόγο πνευματικής ύπαρξης. Είμαστε ένα σωματείο ανθρώπινο, θρησκευτικού χαρακτήρα μεν, αλλά ανθρώπινο.  
Δεν μπορεί να υπάρχει άλλος λόγος που να μας ενώνει. Δεν μπορεί να υπάρχει άλλη προϋπόθεση, εκτός από την πίστη και την υπακοή στην αλήθεια του Ιησού Χριστού, όπως αυτή γράφεται στο ευαγγέλιο.
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν κάνουν μπάνιο, γιατί έτσι νομίζουν ότι γίνονται πιο άγιοι. Υπάρχουν άλλοι που λένε, πως αν παντρευτείς δεν μπορείς να ζήσεις άγια ζωή. Υπάρχουν άλλοι που θα πουν πως μόνο αν τα πουλήσεις όλα κι έρθεις μαζί μας, θα φανερώσει αν είσαι αληθινός χριστιανός.

Η Εκκλησία που θέτει κανονισμούς ως κριτήρια γνησιότητας του χριστιανισμού, δεν γνωρίζει τι σημαίνει να πεθάνεις με τον Χριστό μαζί.
Όταν η χαρά του Χριστού, η χαρά της παρουσίας του Χριστού μειώνεται, τότε οι κανόνες παίρνουν τη θέση της. Με κανόνες προσπαθούμε να διατηρήσουμε αυτό, που η δύναμη του Χριστού δημιούργησε.
Και μπορεί πράγματι κάποιος να δημιουργήσει θεσμούς, και οι θεσμοί αυτοί να αντέξουν και στο χρόνο. Όμως, οι θεσμοί αυτοί χωρίς τον Χριστό δεν οδηγούν πουθενά: Αυτές οι απαγορεύσεις αναφέρονται σε πράγματα που είναι καταδικασμένα να φθαρούν μετά τη χρήση τους, πρόκειται για κανόνες που στηρίζονται σε ανθρώπινες διατάξεις και διδασκαλίες, Κολοσσαείς. 2:22. Οι κανόνες οι ανθρώπινοι φθείρονται. Φθείρονται με τη χρήση. Περνάει ο καιρός και γίνονται παλιομοδίτικοι, άχρηστοι, απαρχαιωμένοι. Δεν εξυπηρετούν πια τίποτα. Γίνονται ένα απολίθωμα που θυμίζει κάτι στους πιο παλιούς.

Γιατί τελικά φθείρονται; 
Στους Κολοσσαείς 2:23 έχουμε την απάντηση: "τα οποία έχουσι φαινόμενον μόνον σοφίας εις εθελοθρησκείαν και ταπεινοφροσύνην και σκληραγωγίαν του σώματος, εις ουδεμίαν τιμήν έχοντα την ευχαρίστησιν της σαρκός". 
Φθείρονται δηλαδή επειδή επιφανειακά φαίνονται πολύ πνευματικές. Όμως, είναι θρησκεία στηριγμένη στη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης, γι αυτό και είναι νομικισμός. Είναι ταπεινοφροσύνη ψεύτικη, γιατί στην πραγματικότητα αυτός που τα τηρεί αυτά, δεν είναι ταπεινός. Είναι περήφανος που τα τηρεί. Περιφρονούν το σώμα, ενώ δεν χρειάζεται. Το σώμα μας έχει αξία. Εντέλει ικανοποιούν το «εγώ» μας, και μας κάνουν να νοιώθουμε σαν τον Φαρισαίο που στάθηκε επιδεικτικά, κι έκανε την εξής προσευχή σχετικά με τον εαυτό του: "Θεέ μου, σ' ευχαριστώ που εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγας, άδικος, μοιχός, ή και σαν αυτόν εδώ τον τελώνη. Εγώ νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα και δίνω στο ναό το δέκατο απ' όλα τα εισοδήματά μου". Λουκάς 18:11-12.

Η αληθινή, βαθιά, πνευματική δικαιοσύνη του Θεού, δεν επιβάλλεται με κανόνες, και δεν νομοθετείται. Η αγιότητα δεν επιβάλλεται, αλλά εμπνέεται. Βεβαίως και η Εκκλησία στέκεται απέναντι σε κάθε είδους εθισμό. Ο Λόγος του Θεού λέει ότι, «όλα είναι στην εξουσία μου, αλλά εμένα τίποτα δεν θα με εξουσιάσει».
Χριστιανός είναι αυτός που κρατάει μέσα του τον Χριστό. Ζει από τον Χριστό, με τον Χριστό, για τον Χριστό. Χριστιανός είναι αυτός που έδωσε τη ζωή του στο Χριστό με μετάνοια, και ο Χριστός τον άλλαξε. Τον δέχτηκε όπως ήταν, τον μεταμόρφωσε, και τώρα Τον υπηρετεί ελεύθερα. Θυσιάζει με γενναιοδωρία, προσφέροντας απλόχερα. Συγχωρεί τους εχθρούς του, και περπατάει το δεύτερο μίλι. Τώρα με το Πνεύμα του Θεού μέσα του, ζει την καινούργια ζωή ελεύθερος από ανθρώπινες διατάξεις, επειδή ο Χριστός μας απελευθέρωσε, για να είμαστε ελεύθεροι! 
"Εν τη ελευθερία λοιπόν, με την οποίαν ηλευθέρωσεν ημάς ο Χριστός, μένετε σταθεροί, και μη υποβληθήτε πάλιν εις ζυγόν δουλείας". Γαλάτες 5:1. Αμήν...